مجمع المسائل-ج3-ص276

س 174 – ديه خطائى را عاقله در چه مدتى بايد بپردازد؟ج – در ظرف سه سال به اين نحو كه در آخر هر سالى ثلث ديه را بدهد.

س 175 – آيا فقير هر گاه داخل در عاقله باشد با غنى فرق دارد يا خير؟ ج – بر فقير تحمل ديه واجب نيست.

س 176 – آيا ميزان در فقر زمان وقوع جنايت است يا وقت وجوب اداء؟ ج – ميزان وقت وجوب اداء ديه است.

س 177 – كيفيت تقسيم ديه بر عاقله را بيان فرمائيد.

ج – بر حسب طبقات ارث توزيع مىشود يعنى آباء واولاد واگر نبودند اجداد وبرادران أبوينى يا أبى واولاد آنان واگر نبودند اعمام واولاد آنان و همين طور نسبت بساير طبقات.

س 178 – شخصى در تهران با ماشين تصادف كرده واز بين رفته است در شهر خودش يك برادر كبير وچند پسر صغير دارد وفعلا دسترسى به آنها نيست حالا راننده ماشين طريق مصالحه را پيش گرفته وفعلا بازداشت حكومت جمهورى اسلامى است، آيا ديه بايد بدهد وبر فرض كه ديه بدهد چه كسى بايد بگيرد واگر مصالحه كنند با كه مصالحه كنند؟ ج – در فرض سئوال كه قتل خطاء واقع شده ديه بر عاقله قاتل است ودر صورتيكه آنها عاجز از پرداخت ديه باشند ديه بر عهده قاتل است وچون طرف صغير است دادگاه موظف است كه بعاقله اخطار نمايد با تمكن ديه را بپردازند ومصالحه مورد ندارد.

س 179 – در قتل خطائى محض كه با اقرار جانى به اثبات برسد بنابر آنچه در كتب فقيهه وقانون ذكر شده، ديه بعهده جانى است، بفرمائيد در صورتيكه جانى، قادر بر پرداخت ديه نباشد چه حكمى دارد، آيا اقارب او يا عاقله بايد بپردازند ويا از بيت المال بايد پرداخت شود يا اين كه با اثبات اعسار فعلى، بر ذمه او باقى مىماند تا تمكن پيدا كند.

ج – در فرض سئوال چنانچه به اقرار ثابت شود، ديه، نه بر عاقله است ونه بر بيت المال وحكم ساير ديون را دارد، اگر قدرت دارد كار كند وبتدريج بپردازد وگرنه از مردم استمدادنمايد واگر متمكن از اين نحو هم نباشد چيزى بر او نيست ومعذور است.