جامع الشتات-ج2-ص58
اجماع 1 بر آن نقل شده.
واحاديث معتبره بسيار دلالت بر آن، دارد و در بعضى احاديث صحيحه، مذكور است كه خوب چيزى است ” فرار از حرام به حلال “.
حتى در آن حديث 2 معامله هزار درهم و يك دينار به دو هزار درهم شده.
و ضميمه را مى‌توان در طرف جنس ناقص گذاشت، مثل همين مثال پنبه و ريسمان.
و همچنين در هر دو طرف 3 هر گاه ناقص مشتبه باشد.
چنانكه در دو درهم مغشوشى كه هر يكى مخلوط به مس يا غيره باشد و مقدار نقرهء آنها معلوم نباشد، كه همان غش قائم مقام ضميمه است.
و ظاهر اين است كه ضرور نيست قصد 4 به اينكه ضميمه مقابل زيادتى باشد.
بلكه كافى است كه مجموع مقابل باشد.
و همچنين شرط نيست كه آن ضميمه گنجايش 5 مقابله به آن زيادتى، داشته باشد چنانكه شهيد (ره) در دروس گفته، و ظاهر اخبار و كلام فقها هم اين است.
1: قبلا توضيح داده شد كه اصل ” فرار از حرام به حلال ” اجماعى است ليكن چگونگى فرار و صورت‌هاى مختلف آن، در صحت و عدم صحت مورد اختلاف است.
2: وسائل: ج: 12، ابواب الصرف، باب 6 ح 1.
3: اين صورت سخت مورد اختلاف است و حتى ظاهر بعضى از احاديث بر بطلان ان است (همان مرجع 3.
4 و 5: مطابق نظرى كه قبلا از امام خمينى (ره) نقل كرديم هم قصد مذكور شرط است و هم ” گنجايش ” و اساساروح اين ابتكار در همين ” گنجايش ” است (.
)
47 – سئوال: آيا جايز است خرج كردن پول‌هاى مغشوشى مثل قروش‌هاى رومى كه در چهره آنها سرخى و سفيدى هر دو نمايان است -؟ و آيا جايز است معامله با قروش‌هائى كه تازه احداث شده [ و ] مركب است از نقره و چند چيز ديگر (مقدار هيچيك از اجزاء معلوم نباشد)؟ و آيا ساختن آنها و در ميان مردم شايع كردن، جايز است يا نه؟ -؟.
جواب: قروش‌هاى رومى را مى‌گويند مس ندارد.
بلكه نقرهء آن زبون است.
و با وجود رواج ما بين مردم عيبى ندار