جامع الشتات-ج1-ص423
مكملات وترقيات نفس است، يا متوجه امور لازمه عباد از دين ودنيا شود؟ جواب: البته در اين صورت بايد متوجه امر به معروف ونهى از منكر وقضاى حوايج عباد حسب المقدور شود وبه قدر طاقت مجاهده كند با نفس ومجادله كند و هر گاه در اين بين، ناخوشى وسوء خلق وامثال آن از او سر زند، انشاء الله آن امور عظيمه مكفر اين خواهد شد، گاه است در متوجه شدن، محافظت نفوس كثيره از قتل وفساد، مى‌شود و محافظت اعراض واموال عباد و در ترك آن تنها احتمال فيض وثوابى از براى نفس خود به تنهايى.
وفرق بينهما بعد المشرقين است.
494 – سؤال: آيا خم شراب كه به روغن وپيه، تربيت داده باشند قابل تطهير است يا نه؟ و بر تقدير قبول تطهير، هرگاه در بلدى كه شرب خمر، شايع شود وچاره اسهل از براى بر طرف نمودن خمهاى شراب نباشد در اين صورت هرگاه خمهاى شراب را بشكند يا امر به شكستن نمايد ضامن است مثل يا قيمت آن را (به تقريب اينكه هرگاه قابل تطهير نباشد از ماليت نرفته ظرف جو وگندم وغيره مى‌توان نمود) يا نه؟ و هرگاه مظنه اين باشدكه اين خمها شكسته نشود، ثانى الحال مالك آنها شراب به ميان آنها خواهد گذاشت وترك اين معصيت نخواهد كرد، آيا عذر، رفع ضمانت مى‌نمايد يا نه؟ جواب: ظاهر اين است كه قابل تطهير باشد و بر فرض عدم قبول تطهير آن، از باب آلات لهوى (كه به آن منتفع نتوان شد بر وجه محللى) نيست.
چنانكه خود فرض كردى به اين كه اتلاف آن جايز باشد، واما فرض انحصار طريق نهى از منكر در آن بسيار بعيد است، زيرا كه بعد از شكستن هم، خواهند ساخت و بر فرض اينكه منحصر باشد (به سبب عجز از ساختن خم نو) وبقاى آن بر حال معصيت خواهد شد، در اين وقت تعارض واقع مى‌شود ما بين اتلاف مال محترم حرام ونهى از منكر واجب.
و بر فرض انحصار طريق نهى از منكر، در اين، شايد توان شكست به جهت ترجيح نهى از منكر، حتى آنكه بسيارى از علما تجويز قتل را هم كرده‌اند، چه جاى جرح واتلاف مال.
ولكن كسى كه آن يد دارد چنين كسى را بايد حجر كند و او را منع كند از تصرف در