جامع الشتات-ج1-ص306
اين كه بميرد، ديگر واجب نيست از براى او استيجار كردن حج، و اما هرگاه مأيوس نباشد از صحت و توانايى، پس وجوب استيجار بر او معلوم نيست، هر چند احوط است.
و اما هرگاه حج، قبل از شكستگى وعجز در ذمه او مستقر نشده بود و در حال عجز و شكستگى، استطاعت به هم رسيده، پس هرگاه در اين وقت مأيوس نيست از عود صحت وتوانايى، بر او استيجار واجب نيست.
و اما هر گاه مأيوس باشد، در مسئله خلاف است و وجوب استيجار اشهر واحوط است وهرگاه اتفاق افتد كه منبعد صحت وتوانايى عود كند واستطاعت باقى باشد، ثانيا خود حج كند واگر عود نكند، بر او چيزى نيست و استيجار بعد موت هم براى او ضرور نيست.
والله العالم.
سؤال: اگر كسى طواف نساء را فراموش كند و بعد از پنج شش روز به خاطرش آيد، چه كند؟ و، زن بر او حرام است يا نه؟ جواب: ظاهر مشهور علما (بلكه ظاهرا خلافى نقل نشده، الا از شيخ در تهذيب وعلامه در منتهى) اين است كه جايز است كه نايب بگيرد، خواه ممكن باشد كه خود بجا آورد يا نه.
وقول ديگر، آن است كه نايب گرفتن مشروط است به تعذر، واظهر قول مشهور است واحوط، قول آخر است وبه هر حال در صورت تعذر يا تعسر، نايب گرفتن كافى است و هرگاه قبل از آمدن طواف بميرد، ولى او قضا كند از براى او، يا نايبى بگيرد كه قضا كند وبه هر حال، زن حلال نمى‌شود تا طواف به عمل آيد.
426 – سؤال: هر گاه زيد، اجير شود از براى عمرو، كه در اين سال حج كند از براى مادر او، به مبلغ سى وپنج اشرفى، مشروط به اينكه در جميع راه، خدمت او رابكند مثل خدمت ساير عكامها (1) و در هر يك از اماكن مشرفه دو مرتبه زيارت كند از براى مادر او، و در حين اجاره تقسيم كند اجرت را بر اعمال ثلثه، به اين طريق كه دوازده اشرفى در ازاى خدمت عكامى باشد و سه اشرفى در ازاى زيارات باشد وتتمه در ازاى حج باشد وساير اخراجات راه، ذهابا وايابا بر وجه معين در ذمه عمرو باشد و بعد از
1: عكام: با فتحه اول وتشديد دوم: كسى كه بار شتران ببندد: ساربان: مسئول امور مسافرتى بزرگان و پولداران.