پایگاه تخصصی فقه هنر

معنای هنر شیعی-ج1-ص110

شاه اسماعيل در فرمانى كه براى اعطاى سيورغال به مبلغ 38000 دينار تبريزى براى خواجه كمال ابوالفتح فرزند جلال‌الدّوله ناظرِ خزانه شاهى صادر كرد، بيت زير را به عنوان سجع مهر خود به كار برد:

بوَد مِهر على و آلِ او چون جان، مرا در بر غلامِ شاه مردان است اسماعيل بن حيدر حق [1]

به نوشته دكتر يعقوب آژند: يكى از تحولات هنرى كه در مكتب اصفهان چهره نمود، شيوع رقم‌زنى هنرمندان بر پاى آثار هنرى است. با كنارگيرى شاه تهماسب از حمايت هنر و هنرمندان، نتيجه‌اى كه حاصل شد تكيه هنرمند به طبع و قريحه هنر خود بود تا بتواند حاميانى در بين گروه‌هاى متمكن جامعه براى خود پيدا كند. در اين مقام بود كه هنرمند قائم به ذات شد و استقلال عمل به دست آورد كه موقوف به ميزان قوّت قريحه و قدرت سليقه او در عوالم هنر بود. او در دفاع از آثار هنرى‌اش، رقم خود را بر پاى اثرش مى‌نهاد و اثر هنرى خود را داراى شناس‌نامه و هويت مى‌كرد. به‌اين‌ترتيب، رقم زنى در مكتب اصفهان رونقى استوار يافت.

هنرمند مكتب اصفهان با رقم زنى علاوه بر اين كه نام اثر خود را پايدار مى‌ساخت، به خريداران اثر هنرى خود هم اطمينان مى‌داد كه اثر خريدارى شده جعلى نيست.

با تعميق فرهنگ شيعى در جامعه، رقم زنى‌هاى هنرمندان نيز رداى مذهبى به خود پوشيد. انديشه مهدويت از نيمه دوم سده يازدهم هجرى

  1. 1. . ديوان نسايى، ص 91.