امام علی و علم و هنر-ج1-ص188

[162] نظير اين اثر در تغيير حرکات يک کلمه در زبان فارسي نيز هست، مانند آنکه با تبديل ضمّه به فتحه در دو کلمه کُرد و تُرک معني عوض مي شود(کرد،ترک) البتّه اين تأثير در زبان عرب گسترده تر است.

[163] رجوع شود به تاج العروس ترجمه کلمه(سبج) و (زط).

[164] سبب آن همچنانکه گفتيم دور بودن شهر کوفه از مرکز قبائل عرب، و اختلاط اهالي آن با ايرانيانِ تازه مسلمان بود که به شهر کوفه مهاجرت کرده بودند و هر چند خليفه دوّم، ابن مسعود، صحابي پيامبر را براي تعليم قرآن به کوفه فرستاد ولي چون آنها عرب اصيل نبودند، قرآن را غلط مي خواندند، علاوه براينکه نسل دوّم، تازه مسلمان هاي غير عرب، قرآن را از غير صحابي مي آموختند در نتيجه اشتباهات بيشتري داشتند.

[165] و بدين سبب علم اعراب گذاري را علم نحو مي نامند.

[166] وقتي اميرزاده اي که پدرش در تعليم او کوشا بوده، زبان عربي را غلط تلفّظ کند، حال همسالان او در شهرهاي کوفه و بصره و نيز سخن گفتن نسل فاتحان عرب که ساکن شهرهاي آفريقا و ايران بودند چگونه بوده است؟.

[167] در زبان عربي اين چنين با تغيير ضمّه و کسره و فتحه معنا تغيير مي کند.

[168] خصال شيخ صدوق ج 2 ص 602.

[169] شواهد التّنزيل. حاکم حسکائي حنفي، و کتاب بصائر ص 28.

[170] شواهد التّنزيل. حاکم حسکاني حنفي، و کتاب بصائر ص 25.

[171] تفسير عياشي، ج1، ص219.

[172] سوره نوح، آيه 19 – 12.

[173] سوره انفال، آيه 33.

[174] نهج البلاغه، حکمت 88 معجم المفهرس مؤلّف.

[175] نهج البلاغه، حکمت 42 معجم المفهرس مؤلّف.

[176] سوره حديد، آيه 22.

[177] نهج البلاغه، حکمت 377 معجم المفهرس مؤلّف.

[178] سوره اعراف، آيه 99.

[179] سوره يوسف، آيه 87.

[180] نهج البلاغه، حکمت 377 معجم المفهرس مؤلّف.

[181] منجّم، از طريق ستاره شناسي پيشگويي مي کند و کاهِن (غيب گو) با کمک گرفتن از شيطان و جن خبر مي دهد، مي گويند شخص مورد نظر عفيف بن قيس برادر اشعث بن قيس بود.

[182] خطبه 79 نهج البلاغه معجم المفهرس مؤلّف.

[183] امالي صدوق ص 338، وخطبه 79 نهج البلاغه معجم المفهرس.

[184] حکمت 26 نهج البلاغه معجم المفهرس مؤلّف.

[185] حکمت 91 نهج البلاغه معجم المفهرس مؤلّف، – و – حکمت 197 نهج البلاغه معجم المفهرس مؤلّف.

[186] حکمت 265 نهج البلاغه معجم المفهرس مؤلّف.

[187] بحارالانوار ج 41 ص 29.

[188] بحارالانوار ج 41 ص 29.

[189] حکمت 193 نهج البلاغه معجم المفهرس مؤلّف.

[190] حکمت 234 نهج البلاغه معجم المفهرس مولّف.