امام علی و علم و هنر-ج1-ص106

حال در منافع غروب خورشيد تأمل کن که اگر آن نبود مردم آرامش و راحتي نداشتند، با شدّت احتياج بدنهاي آنان به استراحت، به منظور رفع خستگي بدن و تجديد قوا و برانگيخته شدن جهاز هاضمه براي هضم غذا و نفوذ غذا به سوي اعضاي بدن. گذشته از اين که زمين بر اثر دوام تابش خورشيد داغ شده و موجودات روي آن نيز از حيوان و نبات از بين مي رفتند.

سيّد رضي قدس سره در نهج البلاغه [237] آورده است که:

هنگامي که حضرت امير عليه السلام عازم بر جنگ با خوارج بود، مردي از ياران آن حضرت خدمتش عرضه داشت: اوضاع نجوم و ستارگان دلالت بر نحوست و بدي دارد و بر تو مي ترسم اگر امروز حرکت کني به مقصودت نرسي و بر دشمنت پيروز نگردي.

اميرالمومنين عليه السلام به او فرمود:

آيا گمان داري که تو ساعتهاي نيک و بد را دانا هستي، و در نتيجه مردم را به خوبي ها و بدي ها رهنمون مي شوي؟

کسي که تو را در اين پندار تصديق کند قرآن را تکذيب نموده و از استعانت به خداي متعال در راه رسيدن به محبوب و دفع مکروه بي نياز مي شود

و شايسته است که عمل کنندگان به قول تو، تو را حمد و ستايش کنند نه پروردگارشان را؛ زيرا اين تو هستي که آنان را به خوشيها و خوبي ها رسانده اي و از صدمه ها و زيان ها ايمن گردانده اي.

و آنگاه به مردم رو کرده و فرمود:

برحذر باشيد از آموختن علم نجوم! مگر به منظور استفاده در راه هاي زمين يا دريا؛ زيرا يادگرفتن آن در غير اين صورت به کهانت دعوت مي کند، و منجم مانند کاهن است، و کاهن مانند ساحر و ساحر مانند کافر، و کافر در آتش است.

خليفه دوم درباره نوشتن تاريخ با مردم مشورت کرد اميرالمؤمنين عليه السلام به او فرمود:

مبدأ تاريخ را روز هجرت رسول خدا صلي الله عليه وآله وسلم قرار دهيد و مانند زمان آن حضرت تاريخ بزنيد؛ زيرا پيامبر در ماه ربيع الاول وارد مدينه گرديد.

خليفه دستور نوشتن تاريخ را داد و مردم تاريخ را از روز ورود پيامبر اسلام صلي الله عليه وآله وسلم مشخص مي کردند و به همين نحو ادامه پيدا کرد. [238] .

گرچه در جلد چهاردهم (امام علي عليه السلام و بهداشت و درمان) اين بحث بگونه گسترده اي مورد ارزيابي و شناخت قرار گرفته است، امّا در اينجا به برخي از رهنمودها اشاره مي گردد.

1- حضرت اميرالمؤمنين عليه السلام فرمود:

به خوردن ماهي مداومت مکنيد؛ زيرا بدن را آب و لاغر مي کند. [239] .