آفرینش های هنری در نهج البلاغه-ج1-ص254
در این حکمت زیبا تکرار کلمه « دار » و جناس میان « ممرّ و مقرّ » کلام را آهنگین کرده است.
همشکلی ها و همگونی های میان واج ها و تک واژهای کلمات در این گونه سخنان حکمت آمیز حضرت عليه السلام به دور از هرگونه تکلّف طبیعی جلوه می نماید و موجب تناسبی زیبا می گردد؛ مثلاً در این عبارات:
« أغنَی الغِنی العَقلُ وَ أوحَشُ الوَحشَةِ العُجبُ :[1] برترین بی نیازی ها عقل است و بالاترین ترس ها خود پسندی است ».
« صِحّةُ الجَسدِ مِن قلِّةِ الحَسَد :[2] تندرستی از کمی حسد است ».
در این دو عبارت نه تنها حس و ذوق شنیداری مخاطب بهره مند می شود، بلکه حس و ذوق و عاطفه دیداری وی نیز فعال می گردد و نمونه دیگر:
« فَعیِشُکَ قَصیرٌ و َخَطرُکَ یَسیرٌ وَ أمَلُکَ حَقیرُ :[3] زندگی ات کوتاه و بزرگی ات اندک و آرزوهایت حقیر است ».
« العَجزُ آفَةٌ وَالصّبرُ شَجاعَةٌ :[4] ناتوانی آفت است و شکیبایی شجاعت ».
گاه حضرت عليه السلام با اندک تغییر در حرف یک واژه که در اصطلاح علم بدیع به آن جناس شبه اشتقاق گویند، سخنی می آفریند که آهنگین و زیبا می گردد؛ برای نمونه ایشان می فرماید:
« أهلُها عَلَی سَاقٍ وَ سِیاقٍ وَ لِحَاقٍ وَ فِراقٍ …:[5] مردمش در سختی و رهرو به سوی مرگ اند و اگر به یکی می رسند، از دیگری جدا می افتند ».