آفرینش های هنری در نهج البلاغه-ج1-ص164
● اسم فاعل – اسم فاعل: « وَبِالسّامِعِ المُطیعِ العَاصِی المُرِیب :[1] و به مدد کسانی که گوش به فرمان من نهاده اند، سرکشانی را که همواره در حق من تردید می ورزیده اند، ( می زنم )» ( هر دو معرفه ).
● هماهنگی در اشتقاق: « وَلَکنّی اضرِبُ بِالمُقبِلِ إِلَی الحَقِّ المُدبِرِ عَنهُ …:[2] بلکه به پایمردی یارانی که روی به حق دارند، روی برتافتگان از حق را فرو می کوبم » ( هر دو از باب مزید ).
● صفت مشبه: « إِنَّ القُرآنَ ظَاهِرهُ أَنیقٌ وَ بَاطِنُهُ عَمیق :[3] قرآن ظاهرش زیباست و باطنش ژرف است ».
● اسم تفصیل: « أَقرَبُها مِنَ المَاءِ وَ أَبعَدُها فِی السَّماءِ: از همه جا به آب نزدیک تر و از آسمان دورتر ».
● « لَحَرِیُّ أَن یَمْفُتَه الأَقرَبُ وَ لا یَأمنَهُ الأَبعَدُ :[4] سزاوار است که خویشاوندان وی او را دشمن دارند و بیگانگان از گزند او ایمن ننشینند ».
مقابله بافتی
مراد از مقابله بافتی آن است که خاستگاه تقابل در متن، واژگان یا ساخت های مرکب نیستند؛ بلکه برآمده از سبک نویسنده یا گوینده است؛ به عبارت دیگر روش ویژه بیان معنا و مقصود نویسنده می باشد. در این نوع از مقابله گوینده یا نویسنده به دو شیوه عمل می کند: