آفرینش های هنری در نهج البلاغه-ج1-ص37

1. بافت متن: یعنی اینکه یک عنصر زبانی در چارچوب چه متنی قرار گرفته است و جمله های قبل و بعد آن عنصر در درون متن چه تأثیری در تبلور نقش و معنای آن و به عبارت دیگر چه تأثیری در تبلور صوری، کارکردی و معنایی آن دارد.

2. بافت موقعیت: معنا را با بافتی بررسی می کند که زبان در آن به کار می رود .^[1] در این بافت که به آن بافت غیرزبانی هم گفته می شود، بررسی متن در چارچوب موقعیتی که متن در آن تولید شده است، صورت می گیرد؛ چنان که گفته اند: « هستی خود من در تک تک کلمات نهفته است؛ یعنی در ترتیب آنها و در معانی اثر به منزله وجودی از نوعی خاص ».^[2]

بافت گرایان بر این باورند که هیچ متنی بدون زمینه پدید نمی آید؛ لذا فهم متن مبتنی بر فهم زمینه ها و موقعیت هایی است که آن متن با تأثیرپذیری از آنها نوشته شده است. این دیدگاه نقطه مقابل متن گرایان است که تنها به خود متن تکیه می کنند و معتقدند، این متن است که سخن می گوید و کشف معنا به تشخیص درست متن و کنارزدن تفسیرهای نامناسب وابسته است؛ « چون معنا نمی تواند از متن منفصل و با آن بیگانه باشد و متن تنها اساس معنای مورد نظر است »؛^[3] به همین روی مدرنیست ها در باب کشف معنا و دستیابی به مرکزیت متن بر این باورند که زمینه فرهنگی فی نفسه به متن معنا نمی بخشد؛ بلکه معنا و هرگونه احساسات یا تأثیری که از متن به وجود می آید، ناشی از ترکیب و ساختار خود متن است. فرمالیست ها نیز بر این اساس به این پرسش پاسخ می دادند که چه چیزی متن را می سازد. آنها بر این دو اصل تأکید داشتند: