آفرینش های هنری در نهج البلاغه-ج1-ص22

و به صورت متنی مکتوب در آمده است، زبان و ساخت و معنا در آن از استواری ویژه ای برخوردار است.

این پژوهش در پی تبیین این موضوع است که آفرینش هنری در نهج البلاغه چگونه شکل گرفته است و چه سازوکارهایی در شکل گیری آن دخیل بوده اند ؟ نهج البلاغه در میان مسلمانان و تمام کسانی که به ادبیّت متن علاقه دارند و متن را صرف نظر از رویکرد ایدئولوژیک مطالعه می کنند، اثری گران سنگ و استوار قلمداد شده است؛ این چنین است که این پژوهش در پی تبیین این ادّعاست.

نهج البلاغه حاصل اندیشه ورزی و تأمّلات انسانی است که بیش از هر چیز به انسان و فرجام کار او می اندیشد؛ لذا صورت و معنا در آن به خوبی به هم پیوند خورده است و گوینده آن از این هر دو عنصر تشکیل دهنده متن برای قصد و هدفی که از القای کلام دارد، بهره برده است. گوینده این سخنان به خوبی آگاه بوده است که معنا اگر صورت زیبا نپوشد، ماندگار نخواهد شد و صورت زیبا هم بدون داشتن معنا و لایه های معنایی، تنها چند صباحی جلوه گری خواهد کرد. با در نظر داشتن همین مسئله است که بررسی و تحلیل آفرینش هنری و به ویژه تصویر هنری در نهج البلاغه نقطه کانونی این پژوهش قرار گرفته است؛ بنابراین مهم ترین پیش فرض این پژوهش آن است که نهج البلاغه متنی است با ویژگی های کامل یک متن ادبی که به خوبی از سازوکارهای آفرینش یک متن بهره برده است. فرض بنیادین آن است که این اثر بیش از هر چیز، یک متن است و بررسی و واکاوی عناصر متنیت آن مهم ترین دغدغه این پژوهش است. این فرض مسبوق به پرسش هایی است که در بخش بعد به آنها اشاره می شود.

پرسش های پژوهش

1. ویژگی های ادبیت متن نهج البلاغه کدام اند ؟