مبانی هنری قصه های قرآن-ج1-ص246

طه . مآ اَنْزَلْنا عَلَيْكَ الْقُرْانَ لِتَشْقى . اِلاّ تَذْكِرَةً لِمَنْ يَخْشى.(1) طاها . قرآن را بر تو نازل نكرده ايم كه در رنج افتى . تنها هشدارى است براى آن كه مى ترسد. در همين سوره و در خلال قصّه موسى، ناگوارى هايى را كه گريبانگير موسى بود شرح مى دهد و در پايان، از اين نكته ياد مى آورد كه حال پيامبران پيشين به همين گونه بوده است: كَذلِكَ نَقُصُّ عَلَيْكَ مِنْ اَنبآءِ ما قَدْ سَبَقَ وَقَدْ اتَيْناكَ مِنْ لَدُنّا ذِكْرًا.(2) اينچنين خبرهاى گذشته را براى تو حكايت مى كنيم. و به تو از جانب خود قرآن را عطا كرديم. قصّه موسى در سوره قصص، مجموعه قصّه هاى سوره انبيا، و قصّه هايى از سوره صافّات دقيقاً همين وظيفه را ايفا مى كنند. امّا شايد نيكوترين نمونه همان قصّه نوح باشد با عناصر مشترك فراوان و شيوه هاى يكسان برخورد مشركان و رنج هاى مشابهى كه نوح و محمّد مى بردند و حتّى بُت هاى همنام: ود، سواع، يغوث، يعوق، و نسر. بى شك در آينه اين قصّه، محمّد حال خويشتن و امّتش را مى ديد و به آينده فرخنده دعوت خويش، يعنى نجات مردان خدا، اميدوار مى شد.

قصّه هاى قرآن، همپاى اميد بخشى و آرام سازى، به مؤمنان مى فهمانند كه صرفاً دوست داشتن و عاطفه ورزيدن كافى نيست. مؤمنان بايد همان قدر كه پاكى ها را مى ستايند، از لحاظ عاطفى به جنگ ناپاكى ها روند. بدين سان، بيزارى