پایگاه تخصصی فقه هنر

مبانی هنری قصه های قرآن-ج1-ص61

و امّا در سوره نازعات، اين دو جزء آمده اند: 1. فرمان خداوند به موسى براى حركت به سوى فرعون. 2. وصف كردن فرعون به سركشى. مى بينيد كه برخى از اجزا در بعضى از نماها آمده اند و در بعضى ديگر نه. برخى از اجزا نيز عيناً روايت گشته اند و برخى توضيحى را افزوده اند. به اين ترتيب، روشن است كه اين نماها كامل كننده يكديگرند و اجزاى كاملا مشابه حلقه هاى واسط هستند. به عبارت ديگر، اگر كسى اين پنج نما را در كنار يكديگر ببيند، تصويرى تام از اين صحنه به دست مى آورد، همان سان كه پنج دوربين از يك صحنه پنج برداشت از پنج زاويه دارند. و امّا مرحله نهم، ديدار موسى با فرعون و گفت و گوى آن دو، نيز در چند جاى قرآن آمده است: طه، شعرا، اعراف، و يونس. در سوره يونس، نمايى مختصر و در سه سوره ديگر، نماهايى كامل به نمايش گذاشته شده اند. همه اين نماها، داراى چهار جزء مشترك هستند: 1. برخورد موسى و هارون با فرعون. 2. برخورد فرعون و گروهش و جادوگرانش با موسى. 3. آنچه ميان موسى و جادوگران فرعون مى گذرد. 4. آنچه ميان فرعون و جادوگرانش مى گذرد. براى رعايت ايجاز، از ذكر يكايك مراحل اين اجزا درمى گذريم، به ويژه كه نوع تصويرگرى بسيار هنرمندانه قرآن در اين صحنه، آن قدر جذّاب و ديدنى است كه راه را بر هر گونه شبهه اى مى بندد و اين يقين را فراهم مى آورد كه همه نماهاى ارائه شده از اين صحنه مكمّل يكديگرند و هريك به بيننده منظرى از آن را ارائه مى دهد. سخن در مرحله دهم نيز از همين قرار است و صرف نظر از ذكر آن سزاوارتر است، مبادا كه اين بخش بيش از حدّ انتظار حجيم گردد.(1)


1. به تناسب بحث، در همين باب اشاراتى خواهيم داشت در (2 ـ 3). آن اشارات را در اين جا تكرار نكرده ايم.