مبانی هنری قصه های قرآن-ج1-ص59
قصص، آمده اند.(1) آرى، اين دو مرحله تنها يك بار تصوير گشته و به گونه قصّه روايت شده اند. پس اصولا تكرارى در آن ها راه نيافته تا محلّ بحث حاضر باشد. البتّه اين عدم تكرار، خود، ناشى از آن است كه هر دو مرحله به جنبه هايى كاملا عمومى و معمولى از زندگى بشر، نزاع و ازدواج، نظر دارند واز اهمّيّتِ درخور تكرار بهره مند نيستند. ناگفته نماند كه در سوره طه و نيز شعرا به مرحله پنجم اشاره اى رفته است. امّا اين اشاره از حالت تصويرى بى بهره است و تنها براى عبرت انگيزى و موعظه دهى، در سوره طه، و بيم انگيزى از سوى فرعون ، در سوره شعرا است و به هر حال جنبه يادآورى و تذكار دارد. مرحله هفتم، بازگشت موسى به مصر و سخن گفتن خدا با وى، در سه جايگاه، يعنى سوره هاى طه و نمل و قصص، آمده است. درباره نماهاى گوناگون اين تصوير در بخشى ديگر از اين رساله سخن رفته و نشان داده شده است كه اين جا نيز نماها تكميل كننده يكديگرند، بى آن كه با هم تناقضى داشته باشند. البتّه بايد اشاره كرد كه اين تصوير يك بار نيز در سوره نازعات آمده، ليكن كاملا به اختصار و رهگذرانه، صرفاً براى كسانى كه با اشاره اى به ماوراى اشاره راه مى جويند. و اين اشاره هرگز شبهه تكرار را پيش نمى آوَرد: ( هَلْ اَتيكَ حَديثُ مُوسى . اِذْ نادئهُ رَبُّهُ بِالوادِ الْمُقَدَّسِ طُوَى . اِذْهَبْ اِلى فِرْعَوْنَ اِنَّهُ طَغى . فَقُلْ هَلْ لَكَ اِلى اَنْ تَزَكّى.) (2) آيا داستان موسى به تو رسيده است؟ آنگاه كه پروردگارش او را در وادى مقدس طُوى ندا داد: به سوى فرعون برو كه طغيان كرده است . بگو: آيا تو را رغبتى هست كه پاكيزه شوى. و امّا مرحله هشتم، هراس موسى از ديدار با فرعون و هارون را به يارى خواستن، در جايگاه هاى متنوّع آمده است: طه، قصص، نمل، شعرا، و نازعات. در
1. قصص/ 14 تا 28. 2. نازعات / 15 تا 18.