الگوهای رفتاری امام علی (ع) و علم و هنر-ج1-ص65

اميرالمومنين عليه السلام به او فرمود:

آيا گمان دارى كه تو ساعتهاى نيك و بد را دانا هستى ، و در نتيجه مردم را به خوبى ها و بدى ها رهنمون مى شوى ؟

كسى كه تو را در اين پندار تصديق كند قرآن را تكذيب نموده و از استعانت به خداى متعال در راه رسيدن به محبوب و دفع مكروه بى نياز مى شود

و شايسته است كه عمل كنندگان به قول تو، تو را حمد و ستايش كنند نه پروردگارشان را؛ زيرا اين تو هستى كه آنان را به خوشيها و خوبى ها رسانده اى و از صدمه ها و زيان ها ايمن گردانده اى .

و آنگاه به مردم رو كرده و فرمود:

برحذر باشيد از آموختن علم نجوم ! مگر به منظور استفاده در راه هاى زمين يا دريا؛ زيرا يادگرفتن آن در غير اين صورت به كهانت دعوت مى كند، و منجم مانند كاهن است ، و كاهن مانند ساحر و ساحر مانند كافر، و كافر در آتش است .

خليفه دوم درباره نوشتن تاريخ با مردم مشورت كرد اميرالمؤ منين عليه السلام به او فرمود:

مبداء تاريخ را روز هجرت رسول خدا صلى اللّه عليه واله قرار دهيد و مانند زمان آن حضرت تاريخ بزنيد؛ زيرا پيامبر در ماه ربيع الاول وارد مدينه گرديد.

خليفه دستور نوشتن تاريخ را داد و مردم تاريخ را از روز ورود پيامبر اسلام صلى اللّه عليه واله مشخص مى كردند و به همين نحو ادامه پيدا كرد. (240)

7 رهنمودهايى در طب و بهداشت

گرچه در جلد چهاردهم (امام على عليه السلام و بهداشت و درمان ) اين بحث بگونه گسترده اى مورد ارزيابى و شناخت قرار گرفته است ، امّا در اينجا به برخى از رهنمودها اشاره مى گردد.

1 حضرت اميرالمؤ منين عليه السلام فرمود:

به خوردن ماهى مداومت مكنيد؛ زيرا بدن را آب و لاغر مى كند. (241)

2 خوردن گردو در گرماى شديد حرارت داخلى را تهييج ، و در بدن ايجاد دمل مى نمايد، و خوردن آن در زمستان كليه ها را گرم و برودت را دفع مى كند. (242)

3 هرگاه مسلمان ضعيف شود گوشت و شير بخورد. (243)

4 با خوردن بنفشه حرارت تب را بشكنيد. (244)

5 نخوردن شام موجب ضعف و خرابى بدن مى شود. (245)

6 شير گاو دواست ، و نيز فرمود: پيه هاى گاو دردآور و روغن و شيرش ‍ شفابخش است . (246)

7 كسى كه در اول صبح 21 دانه كشمش بخورد مريض نمى شود. (247)

8 سيب بخوريد كه معده را دبّاغى مى كند. (248)

9 خوردن گلابى قلب ناتوان را قوى و معده را پاكيزه مى كند. (249)

10 سعتر براى معده كرك مى شود مانند كركهاى حوله . (250)

11 در گرما به بر پشت نخوابيد كه آن پيه كليه ها را آب مى كند، و پاهاى خود را به سفال نساييد كه رگ جذام را تحريك مى نمايد. (251)

12 قبل از خوردن غذا نمك بخوريد، اگر مردم خواص نمك را مى دانستند آن را بر ترياق مجرب مقدّم مى داشتند. (252)

13 طول دادن به هنگام تخليه ، بواسير مى آورد. (253)

14 غدّه ها را از گوشت بيرون بياوريد كه خوردن آنها رگ جذام را تحريك مى كند. (254)

15 در برابر خورشيد قرار نگيريد كه رنگ بدن را متغيّر، لباس را پوسيده و بيمارى پنهان را اشكار مى سازد. (255)

16 خوردن غذاهاى رنگارنگ و متنوّع شكم را بزرگ و اليه ها را سست مى كند. (256)

8 مباحثى پيرامون كيميا

كيميا

از حضرت امير عليه السلام از وجود كيميا پرسيدند؛ آن حضرت فرمود:

كيميا بوده و هست و خواهد بود.

پرسيدند: صنعت آن چگونه است ؟

حضرت فرمود:

از جيوه روان ، و سرب و زاج و آهن زنگ زده و زنگار مس سبز…

بعضى گفتند: فهم ما به اين نمى رسد.

فرمود: بعض اجزايش را زمين و آب قرار دهيد…

عرضه داشتند: براى ما بيشتر توضيح دهيد.

فرمود:

همين مقدار بس است ؛ زيرا حكماى پيشين بيش از اين نگفته اند تا مردم آن را بازيچه نگيرند. (257)