هنرهای تصویری و تجسمی در نگاه شیخ انصاری-ج1-ص5

بنابر نظر شيخ، روايات اين باب، به حدّ استفاضه رسيده است، پايين تر از تواتر و برتر از خبر واحد.

(نهى رسول اللّه(ص) ان ينقش شيئٌ من الحيوان على الخاتم14.)

رسول خدا (ص) از ترسيم كردن و نقش انداختن اجزايى از شكل و اندام حيوانات، برنگين انگشتر نهى كرده.

2 . ابو بصير از امام صادق نقل مى كند: امام صادق(ع) فرمود:

(قال رسول اللّه (ص): أتاني جبرئيل، قال: يامحمد! انّ ربّك يقرئك السلام و ينهى عن تزويق البيوت.)

اى محمد! پروردگارت، ترا درود مى فرستد و نهى مى كند از زينت و نقاشى خانه ها.

ابو بصير مى گويد: از امام پرسيدم: منظور از زينت و نقش اتاقها و خانه ها چيست؟ امام فرمود:

(تصاوير التماثيل15).

تصويرها و عكسهاست.

3 . راوى ازامام صادق(ع) مى پرسد: گونه هاى معاش مردم و داد و ستدهاى آنان چيست؟ امام مى فرمايد:

(جميع المعايش كلها من وجوه المعاملات فيما بينهم مما يكون لهم فيه المكاسب اربع جهات من المعاملات. قد يكون في هؤلاء الاجناس الاربعة حلال من جهة، حرام من جهة… فأول هذه الجهات الاربعة الولاية وتولية… ثم التجارة… ثم الصناعات في جميع صنوفها… مثل الكتابة والحساب والتجارة والصياغة والسراجة والبناء والحياكة والقصارة والخياطة وصنعة صنوف التصاوير مالم يكن مثل الروحاني…)16.

همه راههاى معيشت از وجوه معاملات ميان مردم كه وسيله سود بردن مى باشد، چهار گونه است كه در آنها گاه حلال و گاه حرام، ديده مى شود:

ولايت و تصدى امور مردم.

تجارت و بازرگانى.

صنعت … مثل نويسندگى و حسابدارى و بازرگانى و زرگرى و چرمسازى و ساختمان و بافندگى و لباسشوئى و دوزندگى و صورتگرى، مادام كه تمثال جاندار نباشد.

4 . امام صادق(ع) مى فرمايد:

(نهى رسول اللّه عن التصاوير و قال : من صور صورة كلفه اللّه تعالى يوم القيامة ان ينفخ فيها وليس بنافخ17.)

رسول خدا از كشيدن صورت، نهى كرد و فرمود: كسى كه صورتى را تصوير كند، خداوند روز قيامت، او را وادار مى سازد، تا در آن، روح بدمد، در حالى كه او [صورتگر] قادر به دميدن روح نيست.

شيخ، در خصوص اين روايت، اشكالى را بدين گونه مطرح مى كند: