هنرهای تصویری و تجسمی در نگاه شیخ انصاری-ج1-ص2

شيخ انصارى، در مكاسب، از زاويه ارزش مالى و جواز خريد و فروش و نگاهدارى اشياء، به موضوعات مختلفى اشاره كرده است كه در لابه لاى آنها بعضى از مسائل مربوط به مقوله هنر نيز ديده مى شود.

وى، در كار بر شمردن معاملات حرام به اين موارد پرداخته است: بتها و مجسمه ها و پيكرهاى مورد عبادت مشركان1، آلات قمار2، آلات لهو3، ظرفهاى ساخته شده از طلا و نقره4، كنيزكان آوازه خوان5، حيله ها و فريبكاريهاى ممكن در كار آرايشگران6، تزيين مردان به زينت و آرايش زنان و آراستن زنان به شيوه مردان7، ترسيم زيباييهاى چهره و اندام ديگران در شعر8، ترسيم و نقاشى جانداران9، ساختن مجسمه موجودات داراى روح10، حفظ و نگاهدارى كتابهاى گمراه كننده11 و…

در هريك از موضوعهاى ياد شده، ردپاى هنر به گونه اى مشهود است و از احكامى كه براى آنها بيان شده به گونه اى تكليف آن هنر نيز روشن گشته است. مثلاً اگر خريد و فروش آلات موسيقى حرام دانسته شده است، حرمت آن ناشى از حرمت نواختن و گوش فرا دادن به موسيقى (لهو) مى باشد و اگر خريد و فروش پيكرهاى مورد احترام و مورد عبادت كافران ممنوع شمرده شده است، ساختن و پرداختن آن مجسمه ها نيز حرام مى باشد و…

بررسى تمامى اين موارد، حجمى گسترده مى طلبد، از اين روى، صرفاً نگاه خويش را در اين نوشته به موضوع هنرهاى تصويرى و تجسّمى (نقاشى و مجسمه سازى) معطوف مى داريم.