پایگاه تخصصی فقه هنر

پژوهشی در غنا از نگاه قرآن و روایات تفسیری-ج1-ص139

آية اللّه معرفت مى گويد:

غنا وقتى حرام است كه عناوين باطل، لغو و… بر آن صدق كند; امّا اگر غنا وسيله تأثير موعظه هاى پسنديده و نهادينه كردن فضيلت و كرامت در جان هاى مستعد باشد، به حق نزديك تر است تا باطل و نيز او را دعوت كننده به صلاح و رشاد دانستن سزاوارتر است تا راه فساد.(1)

در مقابل بسيارى از فقيهان شيعه(2) و برخى از فقيهان اهل سنّت(3) بر اين باورند كه غنا حرمت ذاتى دارد و براى اثبات حرمت آن نيازمند ضميمه شدن غنا به حرام ديگرى نيست; به تعبير ديگر صداى انسان اگر داراى ويژگى هاى غنا باشد، حرام است، هرچند در مجلس لهو يا همراه با ابزار موسيقى نباشد و اگر همراه با ابزار موسيقى يا متناسب با مجالس لهو باشد حرمت آن شدّت پيدا مى كند; به تعبير درست تر، در صورت ضميمه، دو حرام تحقّق يافته است; يكى، خود غنا و ديگرى، بر سبيل لهو بودن آن يا همراه بودن آن با ابزار لهو.

مقتضاى ادّله غنا

صرف نظر از ديدگاه هاى يادشده لازم است بررسى شود كه مقتضاى ادلّه حرمت كه به تفصيل بيان شد، چيست. به نظر مى آيد ادلّه حرمت غنا مقتضى و بيانگر حرمت نفسى غناست، زيرا:

1. اطلاق نهىِ از لهو، زور، سمود و… در آيات و روايات تفسيرى كه بر غنا منطبق شده اند، بيانگر آن است كه غنا حرمت ذاتى دارد، اعم از آنكه با ابزار لهو و


1 . همان; ص 175-187.

2 . محقّق حلّى; شرائع الاسلام; ج 2، ص 264. شهيد ثانى; مسالك الافهام; ج 3، ص 126. يوسف بحرانى;، الحدائق الناضره; ج 18، ص 71.

3 . آبى ازهرى; الثمر الدانى; ص 676. حصكفى; الدرالمختار; ج 6، ص 25.