مجمع المسائل-ج3-ص294

بر اين كه قصاص او بدون كم وزياد ممكن باشد وزن حاضر شود كه تفاوت ديه چشم مرد وزن را بجانى بپردازد واگر شرائط محقق نشود يا ثابت نشود كه عمدا بوده ولى اصل جنايت معلوم باشد چنانچه از ظاهر تسليم پرداخت ديه معلوم است نمىتواند قصاص نمايد وديه چشم را از هر يك از اقسام ديه كه جانى اختيار كند بايد بپردازد وچنانچه تراضى بر قيمت يكى از ديات بنمايند بى اشكال است ودر نزاع موضوعى مرافعه شرعيه لازم است.

س 14 – دو نفر شخصى را با كارد وچوب زده‌اند واو بقتل رسيده بدين ترتيب كه اولى با كارد بقلب او زده وبر زمين افتاده سپس دومى با چوب به پشت سر او ميزند ظاهرا جراحت اولى كافى براى قتل بوده ولى نمىدانيم كه ضرب با چوب هم به تنهائى كشنده بوده يا خير؟ پس در حقيقت نمىدانيم كه قتل بشركت هر دو بوده ويا فقط مستند به اولى مىباشد ودومى بايد ديه بپردازد؟ حكم الله را بيان فرمائيد.

ج – در فرض سئوال قصاص بر اولى ثابت است وولى مقتول مىتواند او را بكشد ودومى اگر وقتى كه ضربه را وارد كرده، مضروب، حيات مستقره نداشته ديه جنايت بر ميت بر او لازم است واگر حيات مستقره داشته در صورتى كه شك در تأثير ضربه در قتل باشد ديه جنايت بر انسان زنده بر او لازم است ولى چنانچه معلوم باشد كه ضربه دومى موجب قتل شده دومى بايد قصاص شود واولى جارح است وبايد ديه جراحت وارده بر حى بپردازد وچنانچه نزاع موضوعى باشد محتاج بمرافعه شرعيه است.

س 15 – دو برادر ديه قتل پدر را از قاتل نسبت بسهم خود گرفتند ودو برادر ديگر سهم خود را بخشيدند وبرادر پنجم بگرفتن ديه يا بخشيدن آن حاضر نيست و مىخواهد قصاص كند آيا مىتواند يا نه؟ج – بلى مىتواند با وجود شرائط قصاص كند ولى قصاص كننده بايد بمقدار نصيب آن دو نفر به آن دو بدهد وآنها وجهى كه گرفته‌اند بقاتل برگردانند ونيز بمقدار نصيب آن دو نفر كه بخشيده‌اند بخود قاتل بدهد.

س 16 – شخصى بفرزندش دستور مىدهد كه برو فلان شخص را با خود همراه كن وسر راه فلان آدم را بگيريد وآنچه مىتوانيد او را بزنيد حتى بكشيد، فرزند مىگويد شايد در اثر ضرب آن طرف كشته شود، پدر مىگويد هر كار بكنيد همه خسارات بعهده خودم