مجمع المسائل-ج3-ص265

ج – هر گاه سرايت كند ونهايت سرايت معلوم باشد همان موقع حصول علم به انتهاى سرايت ابتداى مدت است واگر احتمال سرايت مىرود ابتداى مدت مشخص نيست بلكه موقوف ومراعى است پس اگر سرايت نكرد وخوب شد ابتداى مدت از حين وقوع جنايت است واگر سرايت كرد ابتداى مدت از منتهى اليه سرايت است ولكن احتياط آن است كه پرداخت كننده ابتداء مدت را از حين وقوع جنايت حساب كند ومجنى عليه از منتهى اليه سرايت.

تأجيل ارش جنايات عمدى وشبه عمد وخطا ولزوم انتخاب يكى از ديات ششگانه

س 134 – ارش جنايات مانند ديه مؤجل مىباشد يا اين كه بستگى بنظر حاكم دارد وحاكم مىتواند نقدا دريافت نمايد.

ج – بعيد نيست ارش جنايات مؤجل باشد مثل ديه كه در مورد عمد ظرف يك سالودر شبه عمد دو سال ودر خطاء سه سال است واحوط آن است كه با رضايت گيرنده باشد.

س 135 – ارش بايستى از انواع سته ديه (دينار ودرهم وشتر وغيره) باشد يا اين كه حاكم مىتواند ابتداءا تعيين ارش با اسكناس نمايد؟ ج – در موارد ارش جنايت بايد شخص مجروح را عبد فرض نمايند سپس بعنوان عبد سالم قيمت كنند وبار ديگر بعنوان عبد مجروح قيمت نمايند وتفاوت را معلوم كنند وبهمان حساب از ديه كامله بگيرند مثلا اگر مجروح عبد سالم بود هزار تومان ارزش داشت وبا اين جراحت هشتصد تومان ارزش دارد كه تفاوت يك پنجم است، بايد يك پنجم يكى از ديات ششگانه معروفه را بگيرند وچنانچه مجنى عليه راضى باشد مىشود قيمت آنرا اسكناس داد واگر جنايت طورى است كه تأثيرى در قيمت ندارد وتفاوت حاصل نمىشود بايد با حكم حاكم يا بطريق مصالحه تعيين گردد، بلكه چون در زمان ما تعيين قيمت عبد متعذر است در صورت اول نيز بايد با حكم حاكم يا بطريق مصالحه تمام شود.