مجمع المسائل-ج3-ص254

يك شتر است واگر كمى از گوشت را نيز بريده ديه آن دو شتر است واگر سبب ورم چشم ضربه ديگر باشد بايد ارش بدهد بشرحى كه ذكر مىشود واگر سبب همان بريدگى باشد هر يك از ارش وديه بريدگى زيادتر باشد بايد بدهد (2) اگر عمق بريدگى زياد است ولكن بپرده نازك سفيد فاصل بين گوشت واستخوان نرسيده ديه آن سه شتر است واگر به آن پرده رسيده ولكن آنرا نبريده چهار شتر واگر پرده را نيز پاره كرده پنج شتر است (3) ديه بريدگى كه در دست است نصف ديه بريدگى سر است بشرحى كه در جواب اول ذكر شد واما ديه نقص در دست اگر شكستگى استخوان يا شلل نباشد ارش بايد بدهد، يعنى فرض شود مصدوم عبد است وقيمت آن بدون عيب وبا عيب مزبور تعيين شود تفاوت بين قيمت صحيح ومعيب را ارش گويند ودر صورتيكه سبب اين عيب همان بريدگى باشد هر يك از ارش يا ديه بريدگى زيادتر است آنرا بايد بدهد.

(4) هر مقدار جراحت بر اعضاء بدن وارد شود لازم است ديه آن عضو چنانچه ديه مقدره داشته باشد با ديه سر كه ديه قتل است سنجيده شود وبهمان نسبت براى جراحت وارده بر عضو، ديه تعيين گردد مثلا ديه يك دست، نصف ديه سر است پس ديه جراحت يك دست نصف ديه جراحت سر است وچنانچه ديه مقدره نداشته باشد بايد ارش بدهد وجراحات عديده ديات عديده دارد واما آثار ديگر ضرب، ديه سرخى كه در اثر ضرب بر بدن حادث شود سه ربع دينار است وديه كبودى يك دينار ونصف است وديه سياهى سه دينار وبعدد نقطهاى سرخ ويا سبز وكبود يا سياه ديه بايد داده شود ودينار يك مثقال شرعى طلاى مسكوك است كه هجده نخود است.

س 99 – در مورد شكستن لگن با حفظ منافع، چه مقدار ديه تعلق مىگيرد چون لگن دو قسمت است كه هر يك از پاها به يك لگن متصل است واينطور كه نشان مىدهد غير از بعصوص وعصعص است آيا لگن، ديه كامل دارد يا به نسبت پا ودر نتيجه هر گاه شكستگى سالم شود، چهار پنجم يك پنجم نصف ديه كامله است؟ج – در فرض سئوال، اگر يك طرف لگن كه به يك پا ارتباط دارد بشكند وبعدا با معالجه بهبودى پيدا كرده وسالم شود ظاهرا ديه، چهار پنجم يك پنجم نصف ديه كامله است كه هشتاد دينار باشد يا به اين نسبت از بقيه مصاديق ديه است.