پایگاه تخصصی فقه هنر

مجمع المسائل-ج3-ص239

جلوگيرى از خرابى بنمايد ونكرده باشد ضامن ديه متوفى مىباشد واگر بر حسب متعارف احتمال ريزش داده نمىشده ومحتاج به چيزى براى جلوگيرى از ريزش نبوده احوط آن است كه در ديه بين عاقله معمار وورثه مقتول تراضى وتصالح شود.

دفاع موقوف به قتل

س 54 – وجوب حفظ نفس كه معلوم است حتى در مقابل واجب مهم كالصوم والحج آيا اگر حفظ نفس معارض شود با اتلاف نفس ديگر بلكه براى حفظ حريم ومال كه در فصل حدود كه در تبصره علامه قدس سره هم دارد (للأنسان الدفع عن نفسه وحريمه وماله ما استطاع الخ) ودر فصل حد محارب وكل من جرد السلاح للأخافة مىفرمايد (واللص محارب يدفع مع غلبة السلامه فان قتل فهدر الخ) مقصود آن كه دشمن اگر مواجه شود با انسان بقصد صدمه وكشتن آيا دفع او بكشتن اشكالى دارد يا نه واگر راه فرار يا انتصار از ديگرى ممكن باشد باز كشتن او جايز است يا نه واين حكم معروف قصاص قبل الجناية جايز نيست در چه مواردى است ويعنى چه واگر بايد صبر كند إلى وقوع الجناية والقتل ثم القصاص يعنى چه؟ البته واضح است كه عنوان قصاص لا يتحقق الا بعد وقوع القتل – واينجا دفاع است ولى چون بعضى بهمان كلمه استدلال مىكنند در مورد دفاع كه هنوز جنايتى نكرده نمىشود او را كشت لذا عرض شد.

ج – دفاع از نفس وعرض غير از قصاص است ودر مقام دفاع بايد ملاحظه الأسهل فالأسهل بشود ودر آخرين مرتبه آن كه دفاع موقوف بر قتل باشد جايز وخون او هدر است.

س 55 – زنى كه مورد هجوم جمعى از مردان اجنبى قرار گرفته بود وقصد تجاوز بناموس او را داشتند در مقام دفاع از ناموس خود بر آمده وشخصى را كه باو حمله كرده بود وقصد اذيت او را داشت مجروح كرد ومجروح در بيمارستان فوت كرده است در اين صورت ديه بزن مزبوره تعلق مىگيرد وبايد بولى مقتول بپردازد يا نه؟ ج – بطور كلى اگر شخصى براى دفاع از نفس يا عرض كسى را كه باو هجوم آورده است بقتل برساند ورثه مقتول حق قصاص وگرفتن ديه از او ندارند ودر نزاع موضوعى مرافعه شرعيه لازم است.