مجمع المسائل-ج3-ص93
بمصارف حمام وساير استفاده‌هاى عمومى برسانيم، آيا در آن زمينها همه مردم شركت دارند يا خير؟ ج – از وضع محل مورد سؤال اطلاع ندارم بطور كلى حريم ده متعلق به همه اهالى است وتمام اهالى حق انتفاع از حريم دارند واگر در مقابل تصرفاتى كه مىكنند با رضايت اهالى وجهى به معتمدين محل بپردازند كه صرف امور خيريه عموم اهالى شود مانع ندارد ودر نزاع موضوعى مرافعه شرعيه لازم است.
س 62 – اشخاصى وابسته به رژيم طاغوتى جوى عمومى را بنفع شخصى خود درختكارى نموده‌اند آيا درخت تعلق بصاحبان جوى دارد يا به غاصبين؟ ج – درخت مال كسى است كه آنرا كاشته ونهال، ملك او بوده.
بلى اگر جوى آب از ملك ديگرى عبور مىكند صاحب ملك در خود جوى آب حق غرس ندارد ولى اگر در كنار آن غرس اشجار كند بطورى كه مانع پاك كردن جوى نشود ظاهرا صاحبان جوى حق ممانعت ندارند ولى در غير اين صورت مىتوانند ممانعت نمايند.
س 63 – دو روستا در چراگاهى منازعه دارند ودر بين يكى از دو ده وچراگاه فقط دريا فاصله است واهالى اين دو روستا از اول سكونت تا حال در اين چراگاه چهار ماه حيوانات خود را مىچرانند والآن اهالى روستاى ديگر دعوى دارند كه چراگاه در حريمما است ودريا هم فاصله مىباشد ومانع از چرانيدن گوسفندان روستاى اولى مىشوند مستدعى است حكم شرعى را بيان فرمائيد.
ج – در فرض سئوال، اگر چراگاه، از اراضى موات است كسى نمىتواند بدون احياء، آنرا تملك نمايد واراضى موات مال امام عليه السلام است، بنابر اين اگر چراگاه در اراضى موات، در محدوده بين دو قريه باشد هيچ كدام از اهالى دو قريه نمىتوانند از آمدن اغنام واحشام ديگرى جلوگيرى كنند وچنانچه حريم يكى از دو قريه باشد ووارد شدن ديگرى اسباب تضييق بر صاحبان حريم شود مىتوانند جلوگيرى كنند واگر اسباب تضييق آنها نشود حق جلوگيرى از حشم ده مجاور ندارند.
س 64 – چشمه‌اى است در كنار معبر عمومى مسلمين كه بيش از يكصد سال مورد استفاده عموم عابرين بوده، چند سال قبل شخصى در كنار آن چشمه قهوه‌خانه‌اى درست