مجمع المسائل-ج2-ص374
وجود دارد واما مانع مفقود نيست ومانع همان طورى كه عرض شد واقع شدن ارض موقوفه بين ساختمان است وبا پيدايش مانع از كشت وزرع دو طريق استفاده براى اين زمين ايجاد شده.
(1) افرادى هستند كه زمين را بطور مزارعه از متولى بگيرند ودر آن مركبات كشت نمايند بطور نصف يا ثلث ويا ربع به همان مرسوم آنجا كه اينگونه افراد قليل هستند.
(2) زمين را متولى شرعى براى ساختمان اجاره دهد نظر مبارك را مرقوم فرمائيد.
ج – در فرض سؤال اگر خود واقف در وقف مقيد به زراعت نكرده باشد ويا در صورت تقييد استفاده زراعتى ممكن نباشد در صورتى كه متولى شرعى صلاح بداند جايز است براى ساختمان اجاره دهد وهمه ساله مال الاجاره آنرا دريافت نموده وبه مصرف وقف برساند وليكن لازم است با تهيه مدارك معتبره وشهود زياد باشد كه موقوفه تضييع نشود.
س 1077 – زمينى است در حدود هزار وپانصد متر كه وقف بر امام زاده مشهور به شاهزاده قاسم است وكشت وزرع مى‌شود وعوائدش صرف آن مى‌گرددواهالى ده از جهت دفن مردگان خود در فشار هستند وجاى ديگرى كه متصل بده باشد ندارند وشخصى حاضر است بيش از مقدار مزبور زمين بدهد واز جهت مرغوبيت بهتر از زمين امام زاده است آيا تبديل اين زمين موقوفه بزمين ديگر كه وقف شود براى دفن اموات مسلمين جايز است يا نه.
ج – در فرض سؤال تبديل وقف جايز نيست ولى جايز است شخص مذكور زمين امام زاده را يكصد ساله اجاره كند براى دفن اموات وآن زمين خودش را عوض مال الاجاره بامام زاده رد كند كه مال امام زاده باشد ومنافعش مصرف امام زاده بشود ودر اين كار مجازند.
س 1078 – اگر اننفاع از تمام مورد وقف يا پاره‌اى از آن بر حسب وقف نامه ميسر نباشد مثلا در وقفنامه ذكر شده كه از راه زراعت بهره بردارى شود