مجمع المسائل-ج1-ص4
علم فقه در عصر ” پيامبر أكرم صلى الله عليه وآله و أئمة أهل البيت عليهم السلام ” پژوهندگان زياد و رونقى چشم گير داشته و مورد توجه پيروان دين بوده بويژه در زمان امام باقر و امام صادق عليهما السلام كه بحد اعلاى اوج خود رسيده و دانشمندان بسيارى در مسائل مختلف دينى وفروع احكام در محضر آن دو پيشواى بزرگ شيعه پرورش يافتند.
مسائل واحكام اسلامى در آن عصر نورانى علمى چنان تحليل و بررسى مى‌شد كه زرارة بن اعين مدت چهل سال مسائل حج را از امام صادق عليه السلام مى‌آموخت وباز هم زمينه بحث باقى بود چنانچه او خود مى‌گويد: (قلت لأبي عبد الله عليه السلام جعلنى الله فداك أسألك عن الحج منذ أربعين عاما فتفتيني فقال: يا زرارة بيت حج إليه قبل آدم، بألفي عام تريد أن تفتي مسائله في أربعين عاما) (1).
مى‌گويد به امام صادق (ع) عرض كردم خداوند مرا فداى تو گرداند از چهل سال پيش تاكنون راجع به مسائل حج از شما مى‌پرسم و شما همواره جواب مى دهيد!! فرمود: اى زراره كانون مقدسى كه دو هزار سال پيش از آدم، مورد توجه و زيارتگاه بوده تو مى‌خواهى مسائل آن در ظرف چهل سال بيان شود؟.
ائمه طاهرين مخصوصا اين دو بزرگوار، با مساعدت شرائط، مردم را با بيانات گوناگون و روشهاى مختلف، ترغيب و تشويق مى‌كردند تا فقه اسلامى را بياموزند.
يونس بن يعقوب مى‌گويد: پدرم گفت به امام صادق عليه السلام عرض كردم(أن لي أبنا قد أحب أن يسألك عن حلال وحرام ولا يسألك عما يعنيه قال فقال لي وهل يسأل الناس عن شيء أفضل من الحلال والحرام) (2) براى من فرزندى است كه جدا دوست مى‌دارد مسائل حلال و حرام را از شما پرسش كند وليكن از مطالبى كه بدردش مى‌خورد پرسش نمى‌كند حضرت صادق عليه السلام فرمود: آيا مردم از مطلبى پرسش مى‌كنند كه از حلال و حرام بهتر وبالاتر باشد؟.
و گاهى حتى از راه تهديد، آنان را به فرا گرفتن احكام ومسائل دينى وادار مى‌نمودند.
چنانچه امام باقر عليه السلام فرمود: (لو أتيت بشاب من الشيعة لا يتفقه في
(هامش) (1) وسائل الشيعه ج 8 ص 7.
(2) محاسن برقى ج 1 ص 229، چاپ 1370 قمرى.