جامع الشتات-ج4-ص414
246: سؤال: دختر بالغه اى كه غير رشيده باشد وولى هم نداشته باشد، مى‌توان به جهت عمرو عقد نمود يا نه؟ -؟ و بر فرض آن كه عقد كرده باشند، آيا عقد او صحيح است يا نه؟ -؟ وبر فرض عدم صحت عقد آيا بايد تفريق شود يا نه؟ -؟ و هر گاه عمرو اطلاع نداشته باشد كه دختر مزبوره غير رشيده مى‌باشد، ودخول واقع شده، چه حكم دارد؟ ودر صورت آن كه حاكم شرع حكم به تفريق كند صداق او چه صورت دارد؟.
جواب: هر گاه پدر وجد پدرى ندارد ولى او حاكم شرع است وبدون اذن او عقد صحيح نيست.
و هر گاه شده باشد، تفريق مى‌شود.
و هر گاه بعد از اطلاع حاكم شرع اجازه كند شايد صحيح باشد، واگر نكند باطل است.
ومراد از حاكم شرع مجتهد عادل است.
وضعيفه با وجود جهالت حال مستحق مهر المثل است.
و هر گاه زوج علم به حقيقت حال نداشته بوده است، پس هر گاه كسى تدليس كرده است وبراو عيب را پوشانيده و [ او ] فريب خورده است، رجوع مى‌كند به آنچه به آن زن داده از او پسمى‌گيرد، واز خود زن چيزى پس نمى‌گيرد.
واگر فرض شود كه آن زن خود تدليس كرده باشد مستحق مهر نيست.
اينها همه در وقتى است كه زن ديوانه نباشد بلكه همين سفيه وبى رشد باشد.
چنانكه صورت مسأله است ظاهرا.
و هر گاه ديوانه بوده حكم او هم همين است به غير آن كه در اينجا تدليس از جانب زوجه متصور نيست.
247: سؤال: هر گاه شخصى زنى را به عقد خود در آورده.
بعد از آن كه او را تصرف نموده آزارى به آن زوجه عارض شده كه باعث زايل شدن عقل آن زوجه بوده.
وآن شخص مدتى به مداوا وادعيه كوشيده به گمان اين كه اين آزار حال عارض او شده.
بعد از مدتى كه معلوم شده آن ضعيفه چند سال قبل از اين مصروعه بوده.
وآن شخص نيز به ثبوت شرعى رسانيده كه اين ضعيفه قبل از اين صاحب آزار بوده.
وحال به متعلقان زوجه ادعا مى‌كند كه شما مرا فريب داده ايد در وقت تزويج مرا خبر نكرده ايد كه اين ضعيفه آزارمند مى‌باشد.
ومن كه اين قدر خرج او كرده ام به گمان اين كه در خانه خودم آزار دار شده، وحال كه فهميدم قبل از آن مريض بوده، حال اين زن را نمى‌خواهم.
ومتعلقان زوجه نيز حال قائلند كه قبل از اين زوجه آزارمند بوده.
وحال چونكه تصرف شده ودخول واقع شده، در خصوص فسخ ولزوم اين عقد وصداقش چه مى‌فرمايند؟.