جامع الشتات-ج4-ص306
آن ضعيفه به سفر مكه كه رفت مشرف شد وبرگشت.
وبعد از دو سه ماه كه گذشت بناى او چنين شد كه دو طاق آب وملك در دو قنات داشت يكى داير ويكى باير، كه قيمت اينها مبلغ سيصد وپنجاه تومان مى‌شود، وقف نموده باشد: به اين نحو كه مداخل آنها به مصارف فقرا برسد، كه توليت آن تا حيات آن باقى است با خود باشد، وبعد از فوت او با برادر وشوهر او باشد، بعد از فوت آن دو نفر با حاكم شرع باشد.
در آن اوقات في الجمله ناخوشى بهم رسانيد وشخص عالمى را طلبيد وآن دو طاق آب وملك را وقف كرد، وصيغه را هم جارى نمود.
واز راه احتياط كه مبادا بعد فقير شود از دو عالم مجتهد اين مسأله را تحقيق نمود كه (هر گاه دو طاق آب وملك بيست تومان مثلا منافع داشته باشد هيجده تومان آن را مى‌تواند حق التوليه از براى خود قرار دهد يا نه)؟ آن دو نفر مجتهد تجويز كرده بودند واز اين قرار صيغه را جارى كرده بوده است.
وبعد از چند روزى اين مسأله را از مجتهد ديگر سؤال كرده بودند آن مجتهد گفته بوده است كه (حق التوليه كه به اين قدر باشد، صحيح نيست.
).
آمده بودند وبه آن ضعيفه گفته بودند كه (فلان مجتهد حق التواليه چنينى را صحيح نمى‌داند.
شما راضى هستيد كه اگر اين وقف صحيح نباشد اين آب وملك را به ما ببخشى كه بعد از فوت تو ما به مصارف خيرات تو رسانيم)؟.
ضعيفه گفت (غرض من اين است كه اين تنخواه به فقرا برسد) وساكت شد.
ودر روزى كه اين دو طاق آب وملك [ را ] وقف كردن اين وصيت را هم كرد كه (ثلث مال مرا به اين مصرف برسانيد، وجنازه مرا به نجف اشرف برسانيد، وسى سال صوم وصلات از براى من بگيريد، وتتمه ثلث را به فقرا بدهيد).
واز وصيت سابق هيچ حرف نزده بود.
و بعد از چند روزى ضعيفه فوت شد.
در اين صورت آن وقف صحيح است يا نه؟ وآن وصيت او ل با وجود اين دخل وتصرفات به جا مى‌ماند يا نه؟ و هر گاه وقف صحيحنباشد به وصيت اول بايد عمل كرد يا نه؟ واگر وقف صحيح باشد در آن يك طاق قنات باير هم صحيح است يا نه؟ جواب: اولا موصى حاكم شرع [ را كه ] وصى نموده، معلوم نيست.
اگر حاكم شرع معينى است خوب است، والا پس وصى تعيين نكرده، ودر آن وقت ولايت واختيار وصايت با حاكم شرع است هر كى [ را ] او بخواهد او باشد.
وثانيا مراد از اين كه (سيصد تومان از مال من بايد به فقراى سادات وعوام بالسويه برسد) هم معلوم نيست.
هر چند ظاهر اين