جامع الشتات-ج4-ص68
است كه حاكم شرع يعنى مجتهد عادل هر گاه صلاح مسجد را در آن داند كه آنها را بفروشد واز قيمت آن بهتر از آن را بخرد، جايز خواهد بود.
همچنين ظاهر اين است كه در صورتى كه وقف باشد ومسجد خراب شود ومتبرعى خواهد گشادتر بسازد وآن تير وپرتو كوتاه است از آن، باذن حاكم شرع تواند آن را معاوضه كند به بهتر وبلند تر از آنها.
23: سؤال: حمام وقفى هست ومتعلقات وتوابع دارد، مثل گلخن ومحل جمع كردن هيزم از براى سوختن حمام.
واين توابع زياده از قدر حاجت حمام است.
وآن حمام در ليالى ماه مبارك رمضان وهمچنين از ماقبل طلوع صبح تا طلوع شمس در ساير ايام ممنوع است از دخول زنان.
وزنان به جهت غسل معطل مى‌مانند، وبايد به جنابت بمانند تا صبح يا طلوع آفتاب.
وبه اين سبب حرج عظيم رو مى‌دهد.
وطريقه وقف وشروط واقف هم معلوم نيست.
ايا جايز است احداث حمام كوچكى متصل به همام حمام در همان زمين وسيع كه محل جمع كردن هيزم است با بقاى مقدار حاجت از آن وعدم حصول ضررى به حمام؟ يا نه؟.
جواب: ظاهر اين است كه جايز باشد، چون محض احسان است ومصلحت حال وقف وواقف در آن هست.
خصوصا در صورتى كه وقف بودن خصوص آن زمين معلوم نباشد ومحتمل باشد كه محض اباحه باشد از صاحب آن براى رفع حاجت حمام.
وبهتر اين است كه اين امر را به اذن حاكم شرع بكنند.
يعنى مجتهد عادل.
24: سؤال: هر گاه كسى چند جلد كتاب از كتب فقه وقف كند بر اولاد نسلا بعد نسل.
واتفاق افتد كه در اين طبقه هيچيك از اولاد قابليت فهميدن آن كتابها و منتفع شدن از آنها را ندارند.
وبعضى قصد فروختن آنها را دارند.
مى‌توان خريد يا نه؟ -؟ و هر گاه ببينيم كه در صدد تزوير وحك كردن علامت وقف اند كه بفروشند، واجب است استنقاذ از دست آنها يا نه؟ -؟.
جواب: اولا بايد ديد كه واقف در وقف قصد مطلق انتفاع كرده هر چند به اجاره دادن باشد، يا خصوص اينكه نگاه دارند ومردم به مطالعه آن منتفع شوند.
و همچنين بايد ديد كه در صورتى كه مقصود مطالعه كردن ودرس خواندن باشد،