جامع الشتات-ج3-ص493
به اجاره پنجاه ساله داده.
نه به اين معنى كه عين از براى او ثابت باشد ومنافع براى مستأجرين اگر موت حلول كند قبل از انقضاى مدت اجاره.
پس در اين صورت نظر به مقتضاى وصيت به مجرد موت، آن ملك با منافع بايد به مصرف وصيت او برسد.
ديگر شرط فسخ معنى ندارد.
بلكه خود اجاره در تتمه مدت منفسخ مى‌شود.
و هم چنين هر گاه غرض موصى اين باشد كه منافع آن ملك را از روز موت ابد الدهر، يا در مدت مديد، از براى وصاياى او باشد وعين مسلوب المنفعه از براى وارث باشد.
در اين صورت باز به سبب اجاره منافع آن ملك بعد از موت موصى، حق مستأجرين نمى‌تواند شد.
پس داخل مدت اجاره نمى‌تواند شد.
بلكه هر قدر از زمان كه قبل از موت گذشته اجاره در همان صحيح است ودر باقى باطل.
بلى اگر غرض از وصيت همان عين مسلوب المنفعه باشد – هر گاه زمان اجاره تمام نشود قبل از موت وآن عين مسلوب المنفعه قيمت قليلى داشته باشد كه موصى در وصيت خود به آن اكتفا كند با منافع بعد از انقضاى مدت اجاره وبقاى آن به حال خود تا انقضاى مدت – صورت ندارد.
اما ظاهر صورت سئوال همان احتمال اولى است از احتمالات مذكوره.
وحكم آن مذكور شد.
واما اجاره آسيا: پس در ظاهر صورت سوال، عيبى از براى آن نمى‌دانم.
ومعامله محاباتيه وساير منجزات مريض در مرض موت در نظر احقر) از اصل مال وضع مى‌شود بهغير (اقرار در صورت اتهام به قصد حرمان وارث)، كه آن را از ثلث اعتبار مى‌كنيم.
258: سوال: هر گاه زيد صلات يك ساله استيجار نمايد به عنوان اطلاق.
آيا منصرف به سال شمسى مى‌شود يا قمرى؟ -؟ و بر فرض انصراف به شمسى، آيا خمسه مسترقه (1) جزء سال خواهد بود يا نه؟ -؟.
جواب: بايد دانست كه در عقد اجاره تعيين منفعت شرط است.
وآن يا به تعيين زمان
1: پنجه مسترقه: پنج روز دزديده شده: سال شمسى قبل از عصر ملك شاه سلجوقى دوازده ماه وپنج روز بود.
يعنى دوازده ماه هر كدام سى روز كه مجموعا 360 روز مى‌گرديد وپنج روز تا آخر سال مى‌ماند كه به پنجه مسترقه معروف بود.
به دستور ملك شاه ومباشرت عمر خيام تعداد ايام ماه‌ها به صورت امروزى تنظيم گرديد.
سوال كننده هفتصد سال پس از آن، از پنجه مسترقه مى‌پرسد.