جامع الشتات-ج3-ص470
جواب: بلى از همان روزى كه از منزل معين تجاوز كردند الاغ مغصوب شد.
وبر غاصب غرامت لازم است در هرجا كه تلف شود مادامى كه به دست صاحب نرسيده.
و هر گاه مستأجر بى اختيار بود، غرامت بر رفيقى است كه آن را برده.
واظهر اين است كه ضامن قيمت روز تلف است نه روز غصب ونه غير آن.
(1) 240: سئوال: اجاره دادن زمين ومجارى مياه به نحوى كه هر چه عارضه ديوانى شاه شود با مستأجر باشد.
با اين كه عوارض مجهول است، چه صورت دارد؟ جواب: ظاهر جواز است.
واين جهالت مضر نيست.
چنانكه از بعضى اخبار ظاهر مى‌شود.
(2) 241: سئوال: هر گاه در ضمن عقد اجاره قرار دهند كه حادثات ارضى وسماوى به دستور متداول آن سال باشد.
چه حكم دارد؟ جواب: اگر مراد اين است كه شرط كند در ضمن عقد اجاره كه هر گاه آفت ارضى و سماوى به آن زمين برسد، اجرت آن به موافق اجرت المثل آن سال باشد، ظاهر اين است كه اين شرط جايز باشد.
هر چند بدون اين شرط بر موجر غرامتى نيست.
(3) 242: سئوال: زيد قناتى را به عمرو به اجاره مى‌دهد در مدت معينى.
ودر بين مدت اجاره، قنات خشك شود.
آيا در اين صورت اجاره به خودى خود منفسخ مى‌شود يا نه؟ -؟.
و آيا عمرو اختيار فسخ دارد يا نه؟ -؟ و هر گاه در ضمن عقد شرط كرده باشند كه اگر در بين مدت قنات خشك شود اختيار فسخ از براى عمرو نباشد، اين شرط صحيح است يا نه؟ -؟ و هر گاه عمرو با وجود خشكيدن قنات راضى باشد به اجاره، به جهت آن كه بعد از اين كه آب بيرون آيد منفعت بسيار از براى او دارد.
آيا زيد مى‌تواند فسخ اجاره بكند – درصورتى كه در ضمن عقد شرط فسخ از براى خود نكرده باشد – يا نه؟ -؟.
1: براى توضيحات بيشتر رجوع كنيد به مسائل كتاب الضمان) از همين مجلد.
2: وسائل: ج 13، احكام المزارعه، باب 17 و 10.
3: واگر مراد اين باشد كه اگر آفت‌هاى سال آينده بيش از امسال باشد مقدار اضافى آن بر عهده موجر است.
و يا مراد اين باشد كه به همان ميزانى كه امسال به عهده موجر بوده، سال آينده نيز همان طور باشد، در همه اين صورت‌ها صحيح است.