پایگاه تخصصی فقه هنر

جامع الشتات-ج3-ص300

بخواباند ودر آن اوقات در حمام خرابى‌ بهم رسد، موافق شريعت مقدسه عمرو ضامن خرابى‌ است – از قرارى‌ كه اهل خبره وارباب وقوف تصديق نمايند كه خرابى‌ به تقريب خوابانيدن عمرو مزبور حاصل شده – [ و ] بايد از عهده غرامت بيرون بيايد يا نه؟ -؟.

جواب: چون حمام از جمله اشيائى‌ است كه قابل قسمت نيست، پس انتفاع بردن از آن موقوف به رضاى‌ آنهاست بر اين كه هر يك به قدر الحصه خرج كنند در آن ونفعى‌ كه حاصل شود قسمت كنند با هم به قدر الحصه.

يا آن كه احدهما به ديگرى‌ اجاره بدهد حصه مشاع خود را.

يا به ثالثى‌ اجاره بدهند و وجه اجاره را قسمت كنند.

واما (مناوبه) كه آن را (مهايات) مى‌گويند پس آن نيز جايز است.

به اين نحو كه يك ماه او منتفع شود از حمام و يك ماه شريك او.

ودر اين صورت حمام در دست هر يك از آنها امانت است.

و هر گاه امين تفريط وتعدى‌ كند ضامن غرامت است.

پس خوابانيدن حمام هر گاه منشأ اين مى‌شود كه ساروج (1) آن عيب كند وسست شود، يا تيان (2) حمام جدا شود وآب از آن برود وامثال آن، آن شخص ضامن غرامت مى‌شود.

واما هر گاه از اين جهات عيب نمى‌كند به جهت آن كه آب سردى‌ در حمام نگاه مى‌دارد ومحافظت از اين ناخوشى‌ها مى‌كند لكن به سبب سرد ماندن در اين مدت نوبه شريك [ اگر خراب ] شود، كه بايد بسيار هيزم بسوزاند تا گرم شود، يا به سبب خوابانيدن مشترى‌هاى‌ حمام ومترددين آن حمام به حمام ديگر مى‌روند ودر نوبه شريك ديگر نمى‌آيند، پس غرامت به اين نقصان، معلوم نيست كه لازم باشد، چون اين نقصان به خود حمام نرسيده.

همچنانكه هر گاه عوامل يا چارواى‌ بار كش به سبب خوابانيدن حمام چند روز (به اصطلاح عوام) جمام (1) مى‌شود و هر گاه نوبه كنند در عمل، وشريك خود آن را در نوبه بخواباند، نوبه شريك [ ديگر ] كه رسيد بايد با آن مدارا كند وعمل كامل نمى‌تواندكرد.

به هر حال مهايات نه از امور لازمه است كه تخلف از آن نتوان كرد، ونه هم بعد از

1: در نسخه: صاروج.

– عربى‌: صهروج.

2: ديك بزرگ هزينه حمام.

1: كذا.

– (خام) نيز گفته مى‌شود.