جامع الشتات-ج3-ص104
باشد، وادعاى قطع به استحقاق وعدم استحقاق از هيچ كدام سر نزند، شيخ طوسى (ره) دعوى عدم خلاف كرده است كه نمى‌تواند او را مطالبه كرد كه درخت را بر دارد، يا اگر خراب شود او را منع كند از تجديد.
(1) چنانكه شهيد (ره) در دروس نقل كرده.
پس در صورت ادعاى استحقاق به عنوان جزم، امر ظاهر تر است.
وفرقى ما بين درخت وديوار و صب ميزاب در خانه جار، نيست.
وهكذا غيره من الامثله.
40: سوال: هر گاه زيد (بوم كند) ى يعنى سردابه [ اى ] داشته باشد.
وعمرو اطاق بر فوق آن ساخته باشد، كه عمرو مالك اطاق فوقانى مزبور بوده باشد.
واطاق منهدم گردد به حدى كه نصف بلكه كمتر آن بوم كند را نيز خراب كند وبقيه كه از بوم كند باقى مانده باشد.
باز عمرو بر بالاى همان بوم كنده اطاق جديدى بسازد يا نه؟ -؟ وباوجود اين كه ظن كلى بوده باشد كه اگر يك پايه بر فوق بوم كنده گذارند باز منهدم مى‌گردد.
[ و در ] انهدام اول آيا زيد را مى‌رسد غرامت از عمرو بگيرد يا نه؟ -؟.
جواب: هر گاه صاحب خانه استحقاق بودن خانه را بر سرداب داشته باشد به عنوان دوام (خواه به ارث خواه به صلح وغير آن) و تقصيرى هم نكرده در خراب شدن خانه، بر او غرامتى نيست وثانيا مى‌تواند خانه را بنا كند ولكن مهما امكن اضرار به صاحب سردابه نكند اولى است.
والله يعلم.
مسأله تزاحم الحقوق: 41: سوال: هر گاه كوچه [ اى ] سر بسته باشد، ودر خانه زيد در ابتداى كوچه باشد، ودر خانه عمرو در وسط كوچه.
آيا عمرو مى‌تواند بدون اذن زيد خاشاك وخاكروبه خود را در محاذى در خانه خود وپائينتر يا بالاتر بريزد و بردارد يا نه؟ -؟.
جواب: احوط بلكه اظهر اين است كه بدون اذن صريح زيد يا شاهد حال به رضاى او، نكند.
ودر اين مسأله اشكال بسيار است ومشهور علماى ما اين است كه اول كوچه كه داخل مى‌شوند مال زيد وعمرو است بالمشاركه تا به در خانه زيد.
واز در خانه زيد
1: اگر از نظر ثابت شود خانه‌اى كه ميزاب بر آن مى‌ريزد قبل از خانه صاحب ميزاب احداث (ويا احياء و تملك) شده صورت ديگرى از مسأله پيش مى‌آيد كه اطلاق فتواى ميرزا را با مشكل ديگر مواجه مى‌كند.