جامع الشتات-ج2-ص455
خانه و باغ و آسيا و عصار 1 و خانه و امثال آن، قيمت درخت و اسباب و آلات از سنگ و در و پنجره و غير از آنها را مى‌گيرد.
و حضانت صغير به غير مادر با كسى نيست در صورت سؤال.
والله يعلم.
195 – سؤال: زيد فوت شده و چند زوجه دارد كه هر يك صداق خود را از ورثهء زيد مى‌طلبند.
و ورثهء زيد بعضى صغير مى‌باشند.
واين اجناسى كه از زيد مانده بعضى از براى صغير نفع دارند و بعضى نفع ندارند.
آيا صداق زوجه‌هاى زيد را از آن چيزى كه نفع از براى صغير ندارند بايد داد؟ يا از هر يك زوجه‌ها خود خواسته باشند؟.
جواب: اختيار مال با وارث است.
صاحبان صداق حق خود را مى‌طلبند اگر عينى در صداق ايشان هست عين را بايد به آنها داد.
و اگر دين است هر مالى را كه وارثخواهد بفروشد و حق آنها را بدهد.
واگر نقد طلب دارند نمى‌توانند كه آنها را الزام كنند كه جنسى را كه نمى‌خواهند بر دارند.
و از جانب صغير ولى شرعى او متوجه مى‌شود و صلاح او را ملاحظه مى‌كند.
و بعد فقد جد و وصى، حاكم شرع – به تفصيلى كه در سؤال پيش مذكور شد – عمل مى‌كند.
والله العالم.
196 – سؤال: در تصرف ولى مصلحت ضرور است يا عدم فساد كافى است؟ -؟.
جواب: قال الله تعالى ” ولا تقربوا مال اليتيم الا بالتى هى احسن ” اى بالطريقة التى هى احسن.
وقد يتوهم ان هذه الاية تدل على وجوب ابتغاء الطريقة الاحسن والانفع من جميع الطرايق، و لا يكفى مجرد حصول المصلحة فى التصرف.
و اقول: لا دلالة فى الاية على ذلك.
اذ مفهوم الاستثناء هو جواز التصرف على الطريقة التى هى احسن، فان الكلام فى قوة ان يقال ” يحرم قرب مال اليتيم والتصرف فيه الاعلى الطريقة الاحسن.
فانه ليس بحرام ” و كون الولى مكلفا باصلاح ماله امر آخر، لادخل له فى الاية.
والخطاب فى الاية عام لا يختص بالاولياء كقوله تعالى ” ولا تقتلوا النفس التى حرم الله الا بالحق ” قبيل هذه الاية.
فاذا جاز ابقائه على حاله
1: و در نسخه: آسيا و عصا.
– در حالى كه عصا از منقولات است و حكمش قبلا بيان شده، و مراد از عصار آسياب مخصوص روغن‌كشى از حبوبات است (