جامع الشتات-ج2-ص202
عن الطريق.
قال: ان كان فى ما اشترى، فلا باس “.
1 و شيخ به سند معتبر ديگر همين حديث را روايت كرده، از محمد بن مسلم، از ابى حمزه، از باقر (ع)، و روايت كرده است ايضا از ابى جميله، از عبد الله بن اميه، ” انه سئل ابا عبد الله – ع – عن دار يشتريها، فيكون زيادة عن الطريق.
قال: ان كان ذلك دخل عليه فى ما حد له، فلا باس 2.
“.
و شيخ و ابن ادريس و محقق چنين فهميده‌اند حديث را، كه قدرى از شارع مسلمين داخل خانه بوده است.
و توجيه آن به اين نحو مى‌شود كه فعل مسلم محمول بر صحت است.
پس هر گاه قدرى از راه داخل خانه بوده و آن را فروخته، محمول است بر اينكه زايد بر حد شرعى بوده است و آن زايد را احياء كرده.
و ممكن است كه مراد از طريق در حديث طريق مملوك باشد، و اين اظهر است، به قرنيهء آنكه فرموده كه هر گاه داخل در حدودى بوده كه بايع آن را داخل مبيع كرده، باكى نيست.
و صاحب وافى هم اين احاديث را در باب حدود مبيع ذكر كرده.
و از نهايهء شيخ و ابن ادريس نقل شده كه هر گاه آن زيادتى متميز نيست، بر او چيزى نيست.
و هر گاه متميز است، بايد آن را بر گرداند به طريق، و درك را از بايع بگيرد.
و محقق در نافع بعد از آنكه تضعيف روايت كرده است، و نقل اين قول را از شيخ كرده، تفصيل شيخ را منع كرده و اختيار بطلان بيع كرده است از اصل، در صورت عدم تميز، و اختيار صحت در مملوك كرده با خيار فسخ به جهت تبعض صفقه، در صورت امتياز با جهل مشترى به حال.
و وجه منع، اين است كه عدم تميز منشاء مباح شدن آنچه از راه گرفته نمى‌شود.
1: وسائل: ج 12 ص 281، ابواب عقد البيع، باب 27 ح 3.
تهذيب: ج 2 ص 153.
2: وسائل: ج 12 ص 281، ابواب عقد البيع، باب 27 ح 4.
– تهذيب: ج 2 ص 153.
قابل ذكر است كه حديث ديگرى (به طور مرسل) داريم كه پيام اين دو حديث را تاييد مى‌كند.
رجوع كنيد: بحار: ج 104 ص 257 ح 11، احياء الموات (