جامع الشتات-ج1-ص319
وقتى هبه كند به فرزند وايجاب وقبول وقبض به عمل آيد، ديگر رجوع هم نمى‌تواندكرد.
443 – سؤال: زوجه كمترين، به قدر صد وپنجاه تومان باغ وملك دارد، هرگاه به فروش برسد.
آيا مستطيعه است يا نه؟ وچند طفل كوچك دارد وحمل هم دارد و املاكش را چهار سال قبل از اين به اجاره داده در مدت سى سال، و تا زمان اجاره منقضى نشود، فروش آن به قيمت تمام كه به آن مستطيعه بشود ممكن نيست، ولكن قبل از اين كه اجاره بدهد، متمكنه از فروختن به قيمت تمام بود.
جواب: هرگاه قبل از اجاره دادن به قدرى مى‌خريدند كه مستطيع مى‌شد و در آن وقت، مانع ديگر براى او نبود و حج در ذمه او مستقر شده، بايد بفروشد و برود، هر چند به قيمت نازلى باشد و وفا به مؤنه حج نكند.
واما هرگاه قبل از آن، حج در ذمه او مستقر نشده والحال قيمت آن به قدر استطاعت نيست، واجب نيست وطفل داشتن وحمل داشتن، مانع از وجوب حج نمى‌شود.
444 – سؤال: شخصى مقاطعه كرد با زيد، كه او را به حج ببرد به مبلغ معينى و عمرو، ضامن آن شخص شد كه اگر او را به حج نبرد از عهده آن وجه بيرون آيد وآن شخص قبل از تمام عمل، فوت شد.
آيا زيد، وجه خود را از عمرو، مطالبه مى‌تواند كرد يا نه؟ جواب: ظاهر اين است كه اين مقاطعه از باب اجاره است و هر چند به مجرد اجاره، وجه اجاره ملك موجر مى‌شود، لكن تسليم واجب نيست مادامى كه عمل واجب نشود، مگر در مثل حج كه غالب اين است كه بدون آن ممكن نيست.
لكن موجر ضامن اجرت است وهر قدر از عمل به عمل آيد مستحق مى‌شود.
پس الحال مى‌گوييم كه هرگاه خواهد ضامن وجه موجود شود در اول وهله كه هنوز تلف نشده پس، از جمله ضمان اعيان مضمونه است، مثل مغصوب مأخوذ بسوم، يا به بيع فاسد.
واظهر در آن، عدم صحت ضمان است.
و هرگاه بعد از تلف واستقرار درذمه موجر است، پس ضمان صحيح است و هم چنين هرگاه در ضمان شرط كند كه هر