جامع الشتات-ج1-ص279
كتاب الحج
14 – سؤال: كسى كه نماز طواف او باطل باشد، حج او باطل مى‌شود يا نه؟جواب: بخصوص اين مسئله تصريحى در كلام علما در نظر نيست.
بلى مسئله ترك نماز را متوجه شده‌اند ومشهور واظهر در صورت نسيان نماز طواف، اين است كه هرگاه عود كل طواف و بجا آوردن نماز مستلزم مشقتى نيست برگردد و بجا آورد و هرگاه بر او شاق باشد، هر جا كه به خاطرش آيد، همانجا نماز را بكند.
و اين مقتضاى جمع بين الاخبار است.
وظاهر اين است كه جاهل به وجوب نماز هم حكم او چنين است.
چنانچه حديث صحيح دلالت بر آن دارد.
و اما هرگاه كسى كرده عمدا ترك كرده باشد، پس شهيد ثانى در مسالك فرموده است كه اصحاب ما حكم آن را ذكر نكرده اند و اصل، اقتضاى آن مى‌كند كه با امكان بر گردد وبجا آورد.
وبا تعذر، هر جا كه ممكن شود بجا آورد.
وظاهر اين سخن، آن است كه حج هيچ وقت فاسد نمى‌شود وصاحب مدارك در آن اشكال كرده است و گفته است شكى در وجوب اتيان با امكان نيست.
اما در صورت تعذر محتمل است كه نماز در ذمه او باقى ماند تا او را ممكن شود برگشتن.
و فرموده است كه در صحت افعال بعد از طواف هم اشكال است از راه اينكه صادق است كه افعال را بجا آورده، پس بايد مجزى باشد.
و از راه اينكه چونكه بر وجهى كه شارع فرموده نكرده است، پس بايد مجزى نباشد و صاحب كفايه هم تابع او شده در اشكال و