جامع الشتات-ج1-ص7
فرازى چند از زندگى مؤلف سخن از زندگى نابغه‌اى بزرگ و محققى انديشمند مانند ميرزاى قمى براى من كه يكى از مريدان مكتبش هستم فرحبخش و بى ترديد براى هر خواننده‌اى نيز نشاط آور است.
علاوه بر جهات مفيد و لازم و زيباى ديگر كه در شناختن شخصيت شخصيت‌هاى علمى هست.
به گمانم بهتر است سخن را به همان رسم و سنت زمان خود او كه در شناسنامه و معرفى افراد معمول بود آغاز كنيم: – ميرزا ابو القاسم ابن مولى (ملا) محمد حسن، گيلانى رشتى شفتى دار لسرورى جاپلقى قمى، در عرف عمومى به ” ميرزاى قمى ” و در عرف محافل علمى به ” محقق قمى ” معروف است.
نام پدرش همانطور كه در بالا آمد ” محمد حسن ” مىباشد كه در زبان مردم بطور اختصار به ” حسن ” معروف بوده است و چون در زمان وى، لقب ” ملا ” رايج بود وى را ” ملا حسن ” مى‌خواندند.
ملا واژه اى تركى به معناى دانشمند، استاد و خبير مىباشد كه در بعضى از لهجه‌هاى تركى ” منلا ” نيز آمده است و بعضى‌ها عقيده دارند كه ملا مخفف منلا مىباشد.
به هر صورت بى گمان مترادف دانستن ملا با مولى و يا نظر آنانكه ملا را باصطلاح