پایگاه تخصصی فقه هنر

معنای هنر شیعی-ج1-ص169

قالى‌باف از حجره امام متقيان على علیه ‎ السلام مى‌گرفتند. اين نوع فرش‌ها به تدريج به گروهاى مختلفى تقسيم شدند: محرابى قنديلى، محرابى درختى، محرابى گل‌دانى، محرابى كتيبه‌اى، محرابى هزار گل، محرابى هندسى، محرابى صف؛ كه هر كدام ويژگى خاص دارد و حامل معانى ويژه‌اى است.

در فرش‌هاى با طرح باغ نيز ما مى‌توانيم نشان از اعتقادات عميق هنرمندان و طراحان فرش را نسبت به جهان پس از مرگ و بهشت موعود بيابيم. اين فرش‌ها در دوره صفويه رواج يافت و تا عصر حاضر توليد مى‌گردد .[1]

نوعى ديگر از فرش‌ها كه در دوره اسلامى ايران رواج يافت و مُلهم از فرهنگ اسلامى ـ شيعى است، فرش‌ها و قاليچه‌هاى كتيبه‌اى با بهره‌گيرى از هنر خوش‌نويسى است. برخى كتيبه‌ها آيات يا سوره‌هاى قرآن مجيد را در برمى‌گيرد كه بر زمينه يا حاشيه فرش نقش بسته، برخى ديگر شامل مضامين دعايى است و برخى نيز حاوى اسماى جلاله يا نام اولياى دين هستند.

تعداد زيادى از قاليچه‌هاى منحصر به فرد ايران دوره صفوى در موزه توپ كاپى topkapiدر استانبول نگه‌دارى مى‌شود. و تعدادى نيز در مجموعه‌هاى غربى، همتاى نمونه‌هاى توپ كاپى است.

براساس تحقيقاتِ مايكل فرانسس، آيات قرآنى كه روى فرش‌ها يافته شده، الزامآ مشخص كننده گروهى خاص نيست ولى برخى دعاها

  1. 1. . فضل‌اللّه حشتمى رضوى، بهشت موعود در فرش ايران، ص56.