معنای هنر شیعی-ج1-ص156
زنان در تعزيه بهترين مَحرم و مونس مردان خويشند و چون كوه خود را براى تحمل هر مصيبتى آماده مىيابند. آنها در فكر آرايش ظاهرى نيستند، گويا غمخوارى آنان براى ايشان برترين لذت است. اما در گروه اشقيا زنان چهرهاى مكارانه، خدعهگر، عاشق جاه و زريا و بىوفا، جفاكار و دروغگو معرفى شدهاند.
كانون اجراى تعزيه در تكيهها و شبيهخوانىها سكوى گِردِ وسط ميدان است. كسانى كه روى سكو مستقرند وقتى از آن پايين مىآيند كه قرار است حركتى اتفاق بيفتد يا جنگى رخ دهد. شهادتها در ميدان نبرد اتفاق مىافتد، مگر شهادت امام كه روى سكو است. موقع شهادت، چند سياهىِ مخالف، گرداگرد او را مىگيرند تا نحوه جان دادن از تماشاگران پنهان بماند.
استقبال كمنظير مردم از تعزيه به دليل روح مذهبى آن است كه با سادهترين شكل ممكن حماسه عاشورا را براى آنها زنده مىكند.
ژوزف كنت دو گوبينو، ديپلمات فرانسوى كه سالها مقيم ايران بود، در كتاب خود مذهب و فلسفه در آسياى مركزى كه در سال 1865 چاپ شده است، مىنويسد: « اما ملت در وقايع تاريخى صحراى كربلا، فقط به چشم يكى از سوگناكترين سرنوشتها نمىنگرند، بلكه علاوه بر آن، اين مايه را چنان پرداخته و قوام آورده كه هر چه در دل داشته و برايش عزيز بوده، در آن بهطور زبده ريخته و گفته و به بيانى ديگر، نقش و تمثال خويش را در صحنه آن حوادث رقم زده است. امام حسين علیه السلام تنها فرزند حضرت على علیه السلام نيست، بلكه شوهر شاهزاده خانمى ايرانى نيز هست. او و پدرش و همه امامان نمودار ملت ايران هستند. برقرارى اين ارتباط است كه عواطف