پایگاه تخصصی فقه هنر

معنای هنر شیعی-ج1-ص64

شخصيت نبوى و علوى را نشان مى‌دهند.

يكى از تصويرهاى كتاب حافظ ابرو درباره نقش امام على علیه ‎ السلام در جنگ خيبر ( در سال هفتم هجرى ) است. درِ قلعه را در دست دارد و در حال پايين انداختن آن است. تعدادى سرباز در پشت در و بالاى ديوار قلعه مى‌كوشند به او حمله كنند. كمى دورتر، پيامبر صلی ‎ الله ‎ علیه ‎ وآله اين قهرمان را تماشا مى‌كند و مجاهدان درحالى كه پرچم اسلام را در دست دارند، كنار او ايستاده‌اند. شعله بزرگ نور در اطراف سرِ پيامبر صلی ‎ الله ‎ علیه ‎ وآله است و او و على علیه ‎ السلام هر دو كلاه تيمورى بر سر دارند. اين تصوير تحت نظارت شاهرخ كشيده شده است.

در تصوير ديگر كلّيات تاريخى حافظ ابرو، داستان فتح مكه ( سال هشتم هجرى ) تصويرسازى شده و امام على علیه ‎ السلام را هنگام يارى رساندن به پيامبر صلی ‎ الله ‎ علیه ‎ وآله با روشى منحصر به فرد نشان داده است. نگاره‌هاى اين نسخه‌هاى خطّى نشان دهنده مُجاز بودن شيعه‌گرايى در اين عصر است.

هم‌زمان با تيموريان، سلسله تركمان قراقويونلو ( 752ـ874 ) و آق‌قويونلو ( 768 ـ 914 ) نيز به نگارگرى با گرايش شيعى اهتمام نشان داده‌اند.

كليله و دمنه عنصرالمعالى نصراللّه منشى از آثار خطّى اين دوره است كه در كتاب‌خانه كاخ گلستانِ تهران نگه‌دارى مى‌شود و در آن تصاويرى از پيامبر، امام على و امام حسن و امام حسين: نگارش شده است. در يكى از اين تصاوير پيامبر صلی ‎ الله ‎ علیه ‎ وآله روى صندلى بزرگى نشان داده شده است كه در ميان درختان نشسته و جبرئيل ( روح‌الامين ) با وى سخن مى‌گويد و دو