پایگاه تخصصی فقه هنر

معنای هنر شیعی-ج1-ص62

تكرار شده است. چند سال پيش از تهيه نسخه خطّى دوم، علامه حلّى، از زادگاه خود در عراق به دربار سلطانِ ايلخانى محمد خدا بنده اولجايتو ( 704 ـ 717 ) آمد. او توانست سلطان را به شيعه گرايش دهد. هم‌زمانى تاريخ نوشتن اين نسخه‌هاى دستى با كوشش‌هاى علمايى چون علامه حلّى، نشان‌دهنده تأثير انديشه‌هاى شيعى هنرمندان بر آثار آن‌هاست.

در تصوير عيد غدير در نسخه خطى آثار الباقيه ابوريحان بيرونى، پيامبر صلی ‎ الله ‎ علیه ‎ وآله در جامه‌اى سفيد و عبايى سياه و عمامه‌اى بر سر، نشان داده شده است، و حضرت على علیه ‎ السلام در جامه‌اى سياه و عمامه‌اى سفيد با هاله‌اى دورِ سر تصويرسازى شده و پيامبر صلی ‎ الله ‎ علیه ‎ وآله او را به جانشينى خود منصوب مى‌كند. وى ذوالفقار را نيز در دست دارد. اين‌كار نشان دهنده فضلى است كه به امام على علیه ‎ السلام نسبت داده مى‌شود و از موقعيت ويژه او حكايت دارد. اين نگاره‌ها به دستور سلطان اولجايتو مُصوَّر شده است.

باورهاى شيعه با نگارگرى نگاره‌هاى امام على و حسنين: و يا به تصويركشيدن آداب ويژه شيعه در حال نماز يا تأكيد بر موضوعاتى مانندِ كوثر نشان داده شده است. در نسخه خطّى معراج نامه، متعلق به عصر شاهرخ كه در حال حاضر در كتاب‌خانه ملّى پاريس نگه‌دارى مى‌شود، شيعه‌ها مطابق آداب فقهى خود به نماز ايستاده‌اند. در صحنه ديگرى پيامبر صلی ‎ الله ‎ علیه ‎ وآله در كنار نهر كوثر است. نهرى كه در سوره كوثر به آن اشاره شده و گفته مى‌شود كوثر همان فاطمه زهرا 3 است. كوثر به صورتى ترسيم شده كه سه دروازه بهشت كنار آن قرار گرفته است. هر درى كتيبه‌اى متفاوت دارد، اما مجموع كتيبه‌ها شهادتين را به وجود مى‌آورد. يعنى در كتيبه سمت