معنای هنر شیعی-ج1-ص54
خود از خطِّ پيرآموز ياد مىكند ،[1] شايد اشارت به استادى مولاى متقيان
دارد.
هنرمندان اوّليه با استفاده از خطِّ كوفى زاويهدار، خطِّ كوفى بنايى و شطرنج مانندى پديد آوردند كه مىتوانست به سهولت بر ديوارهاى آجرى و بر تمام سنگها و آجرهاى بنا، براى نگارش نام اللّه، پيامبر صلی الله علیه وآله و در قلمرو حاكميت شيعه از نام علىبنابىطالب علیه السلام گرفته تا ديگر اسامى و كلمات معنادار مذهبى به كار رَوَد. نتيجه اين اقدامات به وجود آمدن بناها و اوراقى با تزيينات خالص و درعينحال حاوى شمار فراوانى از كلمات پُرمعنا، روحانى و پيراسته است .[2]
در حال حاضر از قديمترين نمونههاى خط، خطِّ معقلى است كه روى پنجره چوبى كوچك در موزه تختجمشيد ديده مىشود. اين پنجره چوبى متعلق به دوره آل بويه و داراى نام عضدالدّوله ابوشجاع فنا خسرو به تاريخ 363 ق مىباشد. بر دو لنگه پنجره، دو لوزى مشاهده مىشود كه در هر كدام چهار كلمه « على » به صورت معكوس وجود دارد .[3]
از آنجا كه طبق سنّت اسلامى نمايش موجودات زنده ممنوع بوده است، هنرمندان در تلاش بودند با استفاده از فرمدهى حروف، طرحهاى حيوانات يا نباتات را شكل دهند. ميرعلى تبريزى ( متوفى 850 ق ) در