پایگاه تخصصی فقه هنر

معنای هنر شیعی-ج1-ص46

 پس از چرخش به شكلى گردان ديگربار به همان نقطه آغازين متمايل

مى‌گردند.

از بهترين و پركارترين نوع اين نقش يعنى شمسه چرخان 12 ضلعى در زير سقف مقبره عارفى به نام سلطان ابوالوفا در مجموعه شاه نعمت‌اللّه ولى در ماهان كرمان اجرا شده است كه با خطِّ ثلث و شكسته در داخل شعاع‌هاى هلالى دوازده‌گانه نام و القاب دوازده امام معصوم شيعه را كتابت كرده‌اند. اين نقش چنان با مهارت تحسين برانگيزى اجرا شده است كه در حقانيت عرفانى طرح خود جاى ترديد باقى نمى‌گذارد.

در تزيينات داخل اين مقبره بسيار زيبا تمام طرح‌هاى هنرمندانه بقعه براساس اعداد و مفاهيم شيعى اجرا گرديده و بيان مى‌كند كه طراح هنرمند آن يك عارف شيعه چيره‌دست بوده است .[1]

علاوه بر طرح شمسه گردان، طرح‌هايى از گل نيلوفر آبى دوازده پَر و نيز گل نيلوفر يا دوازده‌گوى اقمارى با نام‌هايى از ائمه و احاديث و اشعار صوفيانه با خطوط ثلث و نستعليق به صورت انبوه ديده مى‌شود. تصوير ذوالفقار على نيز از جمله نقش‌هاى آن است .[2]

با دقت در ترسيم هندسى شمسه گردان مى‌بينيم كه طرح آن براساس رسم دايره و رسم دواير ديگر با همان شعاع پيرامون دايره اصلى به دست مى‌آيد. و شمسه گردان به دليل برخوردارى از مضمون هندسى عرفانى در

  1. 1. . جواد شكارى نيّرى، «عرفان نظرى و نقش هنرهاى كاربردى در معمارى اسلامى ايران»، كتابماه هنر، شماره 91 ـ 92، فروردين و ارديبهشت 1385، ص 14.
  2. 2. . همان، ص 15.