پایگاه تخصصی فقه هنر

معنای هنر شیعی-ج1-ص44

 از تأمل در عناصر شيعى معمارى به ويژه معمارى آرامگاهى دوره‌هاى تيمورى، صفوى و نادرى، مى‌توان نتيجه گرفت كه اين عناصر به طور ناگهانى پديد نيامده است. به نظر مى‌رسد از يك‌سو رابطه‌اى نزديك بين سياست هنرى و سياست مذهبى حاكمان اين دوران، وجود داشته است كه تحت تأثير دو عامل نوع حمايت هنرى حاكمان و حضور معتقدين شيعه قرار گرفته است و از سوى ديگر شاهان اين دوره‌ها برحسب باورهاى خودشان و به منظور تبرك، به تزيينات معمارى شيعى توجه نشان داده‌اند. تا جايى كه شاه‌عباس به منظور قداست بخشيدن به قصر عالى‌قاپو، يكى از درب‌هاى رواق مرقد امام على علیه ‎ السلام را كه با دَرى نو جاى‌گزين شده بود، به اصفهان آورد و مدخل عالى‌قاپو قرار داد .[1]

هم ايشان در دو طرف عمارت عالى‌قاپو 110 عَرادّه توپ جنگى كه از غنائم جنگ با پرتغالى‌ها بود قرار داد، چون اين رقم به حساب ابجد يادآور نام حضرت على علیه ‎ السلام بود .[2]

هنرمندان شيعى در بسيارى از آثار معمارى خود مفهوم كثرت در وحدت و وحدت در كثرت را نشان داده‌اند. در نقوش شمسه و گره كه در انواع تزيينات وابسته به معمارى گنبد سلطانيه به‌ويژه در گچ‌برى ايوان‌هاى 24 گانه به كار رفته، رموز وحدت در كثرت و كثرت در وحدت نهفته است.

در گنبد سلطانيه حدود 70 نوع كتيبه با انواع خطوط نگارش يافته كه

  1. 1. . رسول جعفريان، صفويه از ظهور تا زوال، ج 4، ص 230.
  2. 2. . احمد تاجبخش، تاريخ صفويه، ص 220.