پایگاه تخصصی فقه هنر

معنای هنر شیعی-ج1-ص41

 در پنجره‌هاى سنگى مسجد جامع اصفهان، كه پس از قرن دوم ساخته شده است، نام على علیه ‎ السلام با خطِّ كوفى بنايى در اشكال هندسى متحدالمركز چهار بار روى هر مربع ناقص كه گِردِ يك شمسه مى‌چرخند، نقش بسته است. و در جاى ديگر در همين مسجد نمايان بوده و آمده است: زمانى كه در روز قيامت، در مقابل قضاوت الهى حاضر مى‌شويم، به واسطه مَحبت على بخشيده مى‌شويم. اين نمونه، عمق باور ايرانيان به على علیه ‎ السلام را آشكار مى‌كند.

در اين مسجد اِسپَرهاى طرفين ايوان، ترنج‌هاى كوچك و بزرگى دارد كه در طرح‌هاى ترنجى كوچك، قسمت‌هايى از دعاى « نادِعلى » با خطِّ نستعليق و به رنگ متن سفيد بر زمينه تيره نوشته شده است. در كتيبه‌هاى ترنجى بزرگ‌تر كه با دعاى نادعلى به يكديگر متصل شده‌اند نيز صلوات كبيره چهارده معصوم: به خط ثلث نگارش شده است.

نمونه ديگر كاربرد دعاى نادعلى در بناى مسجد جامع اصفهان، شاه نشين ايوان استاد است. در حاشيه ى طاق ايوان مذكور در لوحهاى كوچك‌تر، دعاى نادِعلى به خطِّ نستعليق در ميان لوح‌هاى بزرگ‌ترى قرار گرفته است. نكته قابل توجه قسمت‌هاى منتخب اين دعا است كه هم به مددجويى شيعيان از امام اوّل و هم به ولايت امام على علیه ‎ السلام اشاره دارد. شايد هنرمند با حُسنِ انتخاب خويش خواسته است هم يادآور نامِ اللّه در كنار امام على علیه ‎ السلام باشد و هم، معناى قسمت‌هاى منتخب دعاى نادعلى را به اين‌گونه به يكديگر مربوط سازد .[1]

  1. 1. . كتاب ماه هنر،شماره 109 ـ 110، ص 26.