پایگاه تخصصی فقه هنر

معنای هنر شیعی-ج1-ص29

 طبيعى اشتياق مردم شيعى گرديد و طولى نكشيد كه اين اشتياق، بخشِ پيوسته و بنيادى مراسم عاشورا شد. همين‌كه اين مراسم و شعائر تكوين يافت و پيچيده و مجلل شد، طبيعى بود كه آرامگاه‌ها نيز بايد هم‌گام با اين مراسم تبديل به آرامگاه‌هاى مجلل شوند، رشد سريع رسم زيارت قبور ائمه و خواندن نماز و دعا و اجراى حكم قرآن در اين مكان‌هاى مقدس و به‌خاك سپردن در گذشتگان در اين جاها و اهداى هدايا و وقف‌كردن اموال غيرمنقول بر اين زيارت‌گاه‌ها، عواملى بود كه وجود آرامگاه‌ها را در آن اجتماعات ضرورى مى‌ساخت ».[1]

حاكمان ايلخانى و تيموريان با سرعت خود را با سنّت‌هاى فرهنگى ايران تثبيت كردند. آن‌ها بيشترين توانايى و استعداد خويش را در زمينه معمارى براى ساخت و تكميل و تزيين مقبره امام رضا علیه ‎ السلام در مشهد به كار بردند. در اوايل سده نُهم همسر شاهرخ، گوهرشاد خاتون، خراسان را به مركزى در زمينه ابداع معمارى تبديل كرد و دستور ساختِ مسجدى را كنار بارگاه امام رضا علیه ‎ السلام بين سال‌هاى 821 ـ 819 هجرى صادر كرد. او دو تالار به نام‌هاى دارالسّياده و دارالحفاظ به مجموعه بارگاه رضوى افزود و فرزندش بايسنقر براى ايوان اصلى سرپوشيده مسجد گوهرشاد، كتيبه‌اى تاريخى و به يادماندنى طراحى كرد. اين كتيبه سفيدرنگ ثلث كه بر زمينه آبى تيره و پيچك‌هاى حلزونى زردرنگ اجرا شده، از سوره توبه آيه 18 ،[2]

اقتباس شده است. اين كتيبه هم‌چنين در بردارنده حديثى نبوى درباره

  1. 1. . معمارى ايران، به كوشش محمد يوسف كنعانى، مقاله هيلن براند، ص 35.
  2. 2. . (إِنَّما يَعْمُرُ مَساجِدَ اللّهِ مَنْ آمَنَ بِاللّهِ وَاليَوْمِ الآخِرِ…).