امام علی و علم و هنر-ج1-ص141

علي عليه السلام پيشواي فصحاي عالم و سر سلسله خطباي جهان است، مردم فنّ خطابه و اصول کتابت را از او ياد گرفته اند.

ابن نباته مي گويد:

تعدادي از خطابه هاي اميرالمؤمنين عليه السلام را به عنوان گنجينه حفظ نموده ام، هر چه از آن انفاق ميکنم، به جاي کمتر شدن، بيشتر مي شود و از مواعظ علي بن ابيطالب عليه السلام صد فصل را حفظ کرده ام.

محقن بن ابي محقن (از مخالفان کينه توز امام) در شام بر معاويه وارد شد، گفت:

از پيش کسي مي آيم که در سخن گفتن عاجزترين مردم است. (منظورش علي عليه السلام بود).

معاويه در پاسخ وي گفت:

واي بر تو، علي چگونه در سخن گفتن عاجز است؟

به خدا سوگند! علي است که علم فصاحت را ميان قريش پياده نمود و آنرا بسط داد. [364] .

شهيد مطهّري مي گويد:

اساساً زيبائي، درک کردني است نه وصف کردني، “نهج البلاغه” پس از نزديک به چهارده قرن براي شنونده امروز همان لطف و حلاوت و گيرندگي و جذّابيّت را دارد که براي مردم آن روز داشته است. [365] .

حضرت علي عليه السلام در مورد سخن پردازي مي گويد:

وَ اِنّا لَاُمَرأَ الْکَلامِ وَ فينا تَنْشَبَّتْ عُرُوقُهُ وَ عَلَبْنا تَهَدَّلَتْ غُصُونُهُ

“ما خداوندان سخن مي باشيم که سخن در ما ريشه دوانده و شاخه هاي درخت سخن بر ماسايه گسترانده است”. [366] .

حجّاج بن يوسف به چهار تن از دانشمندان معروف و معاصر خود “حسن بصري” و “عمربن عبيد” و “واصل بن عطا” و “عامر شعبي” نوشت که آنچه درباره قضا و قدر به شما رسيده براي من بنويسيد.

حسن بصري در پاسخ نوشت:

بهترين چيزي که در اين زمينه به من رسيده است کلام اميرالمومنين عليه السلام است که فرمود:

اَتَظِنُّ اَنَّ الَذي نَهاکَ دَهاکَ اِنَّما دَهاکَ اَسْفَلُکَ وَ اَعْلاکَ وَ اللَّهُ يَري مِنْ ذاکَ

“آيا گمان ميکني آنکه تو را باز داشته گرفتار کرده است؟ چنين نيست بلکه خواسته ها وتمايلات شهواني تو را گرفتار کرده است که ساحت قدس خداوندي از آن منزّه است”

عمر بن عبيد، چنين پاسخ داد:

بهترين چيزي که در مورد قضا و قدر شنيده ام سخن علي بن ابيطالب عليه السلام است که فرمود:

لَوْ کانَ الْزُورُ في الْاَصْلِ مَحْتُوماً کانَ الْمُزَوِّرُ فِي القِصاصِ مَظْلُوماً