امام علی و علم و هنر-ج1-ص128

امام علي عليه السلام جنايت روزانه سگ را موجب ضمان صاحب او مي دانست ولي گاز گرفتن او را در شب موجب ضمان نمي دانست. [336] .

اگر با اجازه اهل خانه وارد خانه شدي و سگ خانه تو را گاز گرفت، آنان ضامن هستند ولي اگر بدون اجازه وارد شدي ضامن نيستند. [337] .

حضرت اميرالمؤمنين عليه السلام اوّلين حمله حيوان سرکش را موجب ضمان نمي دانست، ولي در نوبت هاي بعد صاحبش را ضامن مي دانست. [338] .

حضرت اميرالمؤمنين عليه السلام زيان هايي را که چارپايان در اثر پايمال کردن با دست و پا وارد مي آوردند موجب ضمان صاحبانشان مي دانست و جناياتي را که به واسطه لگد انداختن وارد مي آوردند موجب ضمان نمي دانست مگر اين که کسي حيوان را زده باشد. (که زننده ضامن است.) [339] .

حضرت اميرالمؤمنين عليه السلام راکب حيوان را ضامن زيان هاي دست و پاي حيوان مي کرد.

ولي قائد را تنها ضامن زيان هاي پاي حيوان مي دانست نه دست او. [340] .

مردي گوسفندي را ذبح کرده با دوستان خود شرط بست که اگر تمام گوسفند را بخورند مالي بدهکار نباشند ولي اگر چيزي از آن باقي گذاشتند بدهکار تمام بهاي آن باشند.

حضرت اميرالمؤمنين عليه السلام به آنان فرمود شرط بندي در مورد خوردن باطل است چه کم و چه زياد، و از پرداخت غرامت جلوگيري نمود. [341] .

دانش آموزاني نمونه هاي خط خود را خدمت حضرت اميرالمؤمنين عليه السلام عرضه داشتند تا آن حضرت خوش خطّ ترين آنها را انتخاب کند.

امام علي عليه السلام فرمود:

اين هم يک نوع داوري است، و بي عدالتي در آن همانند بي عدالتي در حکم است.

و آنگاه به آنان فرمود:

به معلم خود برسانيد، اگر در مقام تأديب، شما را بيش از سه ضربه بزند از او قصاص گرفته مي شود. [342] .

امام نسبت به تنبيه کردن کودک يتيم فرمود:

کودک يتيم را مانند فرزند خودت ادب کن، و از هر خطايي که به سبب آن فرزند خود را مي زني او را بزن. [343] .

اميرالمؤمنين عليه السلام از راهي مي گذشت چند نفر را ديد به بازي شطرنج مشغول بودند.

حضرت اميرالمؤمنين عليه السلام به آنان فرمود: