امام علی و علم و هنر-ج1-ص94
صاحب نظران و اصحاب حضرت اميرالمؤمنين عليه السلام و غزّالي و سليمان بلخي آورده اند که: امام علي عليه السلام کتابي را با نامِ «جفر جامع» نوشته که تمام اطّلاعات ضروري نسبت به آينده و گذشتگان را در آن گِرد آورده بود که چونان دائرةالمعارف بسيار غني در تمام علوم و فنون و نيازمنديهاي علمي، اطّلاعاتي کاربرد داشته و دارد،
و بسياري از اخبار غيبي مربوط به آينده و تحوّلات آينده در آن توضيح داده شد.
و کتاب ديگري را به نامِ «الجامعة» تأليف فرمود، که همانند «جفر جامع» بي نياز کننده انسان از هرگونه اطّلاعاتي است،
که درباره آن نوشتند:
اِنَّ الْجَفْرَ وَ الْجامِعَةَ کِتابانِ لِعَلِيٍّ عليه السلام قَدْ ذُکِرَ فيها عَلَي طَريقَةِ عِلْمِ الْحُرُوفِ، الْحَوادِثَ اِلي اِنْقِراضِ الْعالَمْ، وَ اَوْلادُهُ يَحْکُمُونَ بِهِما
«همانا کتاب جفر و جامعه از علي عليه السلام است که براساس حروف، آگاهي هاي لازم نسبت به حوادث روزگار تا قيامت در آن گرد آمده، و فرزندانش مي توانند از آن استفاده کنند.» [207] .
در آن روزگاراني که محقّق و نويسنده اندک بود، و افراد با سوادي که بتوانند بخوانند و بنويسند انگشت شمار بودند، عشق و علاقه حضرت اميرالمؤمنين عليه السلام به نوشتن و تأليف کُتُب ارزشمند و جمع آوري قرآن کريم شگفتي آور است.
الف- امامان معصوم عليهم السلام و به خصوص امام حسن و امام حسين عليهما السلام وقتي پاسخ بسياري از سئوالات شرعي مردم را مي دادند و مردم مي پرسيدند که:
اين پاسخ ها در کجاست؟
جواب مي دادند:
«وَ ذَلِکَ کانَ فِي کِتابِ عَلِيّ عليه السلام» [208] .
«اين پاسخ در کتاب علي عليه السلام موجود است»
ب- از کتاب حضرت اميرالمؤمنين عليه السلام و کتاب (الجامعه) پرسيدند.
امام صادق عليه السلام فرمود:
کتابي است که مفاهيم و مطالب آن را رسول گرامي اسلام به حضرت اميرالمؤمنين عليه السلام ارائه فرمود و آن حضرت با خط خود نوشت در اين کتاب پاسخ تمام مسائل شرعي از حلال و حرام و نيازمندي هاي انسان وجود دارد حتّي حدّ شرعي خراشي که به صورت کسي واقع شود در آن آمده است. [209] .
ج- امامان معصوم عليهم السلام بارها در اظهارات خود به اين حقيقت اشاره فرمودند که يکي از منابع غني علوم و آگاهي ما کتاب امام علي عليه السلام و صحيفه آن حضرت کتاب (الجامعه) و (جفر اکبر) مي باشد.
هر مسئله اي که مردم مي پرسيدند، امام صادق عليه السلام يا امام باقر عليه السلام مي فرمودند:
حُکم اين مسئله در کتاب امام علي عليه السلام چنين آمده است.
يا در آغاز پاسخ دادن مي فرمودند:
«اِنَّ فِي کِتابِ عَلِيٍ»