امام علی و علم و هنر-ج1-ص88

(برخي از نيکوترين خلق و خوي زنان، زشت ترين اخلاق مردان است، مانند، تکبّر و به خود باليدن، ترس، بخل، هرگاه زني متکبّر باشد، بيگانه را به حريم خود راه ندهد، و اگر بخيل باشد اموال خود و شوهرش را نگهبان است، و چون ترسان باشد از هر چيزي که به آبروي او زيان رساند فاصله مي گيرد.) [190] .

روانشناسان عصرما امروزه با حقائق ياد شده آشنا شدند که روانشناسي زنان را جداي از مردان به ارزيابي مي گذارند،

در حالي که حضرت اميرالمؤمنين عليه السلام در چهارده قرن قبل به آن اشاره فرمود.

امروزه با تکامل و گسترش روان شناسي باليني «درماني» يکي از حقائقي که کشف شد، «ارتباط روح و جسم» و تأثير بيماري هاي روح درجسم، و بيماري هاي جسم در روح است.

انسان غصّه مي خورد که يک امر رواني است،

امّا زخم معده و اثني عشر پديد مي آيد که يک امر جسماني است.

ورزش يک امر جسمي و مادّي است، امّا روح را تقويت مي کند.

امام علي عليه السلام اين حقيقت را چهارده قرن قبل بيان فرمود که:

صِحّةُ الْجَسَدِ، مِنْ قِلّةِ الْحَسَدِ [191] .

«سلامت جسم از اندک بودن حسد است.»

و در غريب کلام شماره 3 فرمود:

اِنَّ لِلْخُصُومَةِ قُحْماً

«خصومت و دشمني مهلکه هائي دارد»

(به عنوان ج- آمادگي رواني در همين فصل مراجعه شود.)

ز- استفاده از روانشناسي در قضاوت

قضائي دوم – علم روانشناسي و قضاوت

مرداني که ظلم و ستم مي کنند از نظر روانشناسي صفاتي دارند که حضرت اميرالمؤمنين عليه السلام آنها را به روشني مي شناساند.

که فرمود:

سه خصلت عمومي دارند:

1- يَظلِمُ مَنْ فَوْقُهُ بِالْمَعْصِيَةِ

(با نافرماني نسبت به مافوقش ستم مي کنند.)

2- وَ مِنْ دوُنَهُ بِالْغَلَبَةِ

(به زير دستان بازور و فشار برخورد مي کند.)

3- وَ يُظاهِرُ القَوْمَ الظَّلَمَةِ

(و پشتيبان ستمگران مي باشد.) [192] .

در شناخت روحيّات زن فراوان گفته و نوشته اند، امّا امام علي عليه السلام که عالم به غيب است، و واقعيّت ها را آنگونه که هستند مي نماياند، نکات ارزشمندي نسبت به روانشناسي بانوان دارند که قابل توجّه است مي فرمايد:

اَلْمَرْاَةُ تَکْتُمُ الْحُبَّ اَرْبَعينَ سَنَةً، وَلاتَکْتُمُ الْبُغْضَ سَاعَةً واحِدَةً

«زن چون کانون حياء است عشق ومحبّت را ممکن است چهل سال در دل پنهان نگهدارد، امّا ناراحتي و کينه را يکساعت هم تحمّل نمي کند «چون کانون عاطفه است» [193] .